सास । जेठ १०, बर्दिया ।

परिचय 

शरीरका कोषिकाहरु अनियन्त्रित रुपमा बढ्नुलाई क्यान्सर अथवा अर्वुद रोग भनिन्छ । शरीरका कोषिकाहरुलाई अनियन्त्रित रुपमा बढ्न नदिन शरीरमा भएका विभिन्न तत्वहरुले नियन्त्रण गरेर राखेको हुन्छ । कुनै कारणले यी तत्वहरुको काम गर्ने तालमेल नमिलेर फरक परेमा कोषिकाहरु अनियन्त्रित रुपमा बढ्न गई क्यान्सर अथवा अर्वुद रोग देखा पर्दछ ।

कारणहरु :

 चुरोट, बिडी तमाखु सेवन

 सुर्ती खैनी जस्ता सुर्तीजन्य पदार्थको सेवन 

 मध्यपान र (रक्सी, वियर, जाँड, दारु)

 अस्वस्थ किसिमको खानपिन (बोसो, पोलेको मासु, बासी अचार)

 वायु (हावा) को प्रदुषण

 किटनाशक विषादीहरुको अत्याधिक प्रयोग

 संक्रमण

 बंशाणुगत

लक्षण तथा चिन्हहरु

 शरीरको तौल घट्नु

 दिसा अनियमित हुने तथा दिशामा रगत देखिने

 शरीरको कुनै भागमा गाठागुठी देखा  पर्नु

 खोक्दा खकारमा रगत आउनु

 महिलाहरुमा यौनाङ्गबाट अनियमित रगत बग्नु

 मुखमा रातो र सेतो डाबर देखापर्नु

 घाँटी, काखी तथा काछमा डल्ला देखापर्नु

 स्वर ध्वत्रो हुनु

 लामो समयसम्म पेट दुखिरहनु

 समय समयमा पिसाब लाग्ने तथा पिसाबमा रगत देखा पर्ने

 रक्त अल्पता (शरीरमा रगतको कमी)

 लामो समय सम्म ज्वरो आइरहनु

रोकथाम गर्ने उपाय :

 चुरोट, बिडी, तमाखुको सेवन नगर्ने

 सुर्ती, खैनी, गुटखा जस्ता सुर्तीजन्य पदार्थको सेवन नगर्ने

 मध्यपान (रक्सी, बियर, जाँड, दारु) को सेवन नगर्ने

 अस्वस्थ किसिमको खानपिन (बोसो, पोलेको मासु, बासिअचार) नखाने

 प्रसस्त मात्रामा फलपूmल, सागसब्जी स्वच्छ र सफा खाना खाने

 वातावरणीय सरसफाइमा ध्यान दिने

 किटनाशक विषदिहरुको अत्याधिक प्रयोग नगर्ने

 संक्रमणबाट बच्ने र संक्रमण भएमा तुरुन्त उपचार गर्ने

 उद्योग, कलकारखानामा काम गर्दा बिकिरण तथा औद्योगिक विषाक्त पदार्थबाट बच्ने सुरक्षाका उपायहरु अपनाउने । 

 माथि उल्लेखित कुनै पनि लक्षण र चिन्ह देखिएमा तुरुन्त नजिकको स्वास्थ्य संस्था वा अस्पताल गई सुझाब, सल्लाह, परामर्श र उपचारका लागि सम्पर्क गर्ने ।