बल परिक्षण गर्न खेल

Posted on: 01 Jun, 2018

रेशमराज रोकाया | जेठ १८, हुम्ला | परम्परागत रुपमा हुम्लाका वासिन्दाले को बलियो भन्ने परिक्षण गर्न विभिन्न खेलको आयोजना गर्ने गरेका छन् । हरेक गाउँघरको पुरुष र महिला मध्येका युवा युवतीको बल परिक्षण गर्न खेल आयोजना हुने गरेको छ । जिल्लामा मनाईने विभिन्न चाडपर्वको अवसरमा यस्तो परिक्षण गर्ने गरिएको छ । 

नाम्खा गाउँपालिकाको वडा नं. १ लेक धिँगाका वासिन्दाले गाउँकै बलियो युवा छान्नको लागि हरेक वर्ष विभिन्न खेल आयोजना गर्ने गरेका छन् । हरेक वर्ष मनाईने जेष्ठ १५ गते लाप्सोल पुजाको अवसरमा यस्तो खेल आयोजना गर्ने गरिएको छ । लामा भाषामा लाप्सोलको अर्थ वनदेवता भन्ने बुझिन्छ । गारापारी र लेक धिँगाका करिब ५ सय वासिन्दाको उपस्थितीमा ढँगा उठाउने, डोरी तान्ने र घोडा दौड आयोजना गर्ने गरिएको छ । यस्ता खेलबाट गाउँमा उपलव्ध भएका पुरुषहरुको विचमा घोडा दौड, डोरी तान्ने र ढुँगा उठाउने खेल खेलाईन्छ भने महिलालाई डोरी तान्ने खेलको आयोजना गर्ने गरिएको छ । यस्तो खेल हुम्ला जिल्ला भरीमा यहिँ मात्र आयोजना हुने गरेको छ । 

खेलमा गाउँभरीका युवा युवतीको सक्रिय सहभागिता रहने गरेको छ । विहान लेक धिँगाको गाउँको पूर्व पश्चिम दिशाको ठूलो पहाडमा रहेको लाप्सोल अर्थात वन देवतालाई फापरको पिठोले पुजा गरि सकेपछि यस्तो खेलको आयोजना गर्ने गरिएको छ । यो गाउँमा परम्परा देखी नै फापरको खेती प्रशस्त गर्ने गरिन्छ भने गाउँका वासिन्दाको लागि फापरले ठूलो महत्व राख्ने गरेको पाईन्छ । सोही क्षेत्रको फाँटमा रहेका जग्गा र जमिनमा फापर राम्रो होस् भन्नका लागि वन देवतालाई पुजा गर्ने प्रचलन रहेको छ । पुजा गरिसकेपछि त्यस क्षेत्रको फापर राम्रो फस्टाउने जनविश्वास रहेको छ । गाउँको पूर्व पश्चिममा रहेको च्योछ्योमो अर्थात वन देवतालाई लाप्सोल अर्थात वन देवताको पुजा गर्ने यो गाउँको रैथाने परम्परा नै हो । यसको संरक्षण, सम्वद्र्धन र प्रवद्र्धन गर्नको लागि गाउँका युवा हाल सम्म लागि परेका छन् ।


पुजाको लागि २०औं वर्ष पहिले बोका चढाईने भएको भएता पनि गुम्बाको रिम्पोछेले बोका चढाउने काम पाप भएको भन्ने ठहर पछि हाल फापरबाट बनेका परिकारले मात्र वन देवतालाई पुजा गर्ने गरिएको छ । सोही दिन लामा समुदायको पर्वमा प्रचलित पेय पदार्थ छ्याँग पनि फापरको रोटी बाट नै बनाएर पिउने प्रचलन रहेको छ । साथै फापरको पिठोलाई लेदो बनाएर छ्याँगमा मिसाएर गाउँका सबैले पिउने प्रचलन समेत यो पर्वमा रहेको छ । 

यस वर्षको बल परिक्षणमा गाउँकै बलियो स्थानिय देवी लामा हुन सपल हुनु भएको छ । करिब १ सय ५० किलोको ढुँगालाई लामाले ५३ फिट १० ईन्च दुरी पार गरि प्रथम हुन सफल हुनु भएको छ । भने डोरी तान्ने खेलमा स्थानिय सुनाग्याज्लन लामाको समूहले जिते हासिल गरे । डोरी तान्ने खेलमा खेल मैदानको एकातिर ३ जना महिला र एकातिर २ जना पुरुष खेलाडी सहभागि हुने गरेका छन् । डोरी तान्ने खेलमा महिलाले जित हाल पार्न सफल भएमा त्यस क्षेत्रको अन्नबाली सप्रने र राम्रो हुने जनविश्वास समेत रहेको छ ।  विजेता भएका खेलाडीलाई गाउँका सबैले बधाई अर्पण स्वरुप टाउकोमा घिउको टसी र घाँटीमा खादा ओढाउने चलन समेत रहेको छ । 

हरेक घर धुरीबाट एक ठुलो भाँडो भरी फापरको पिठो मिस्रित छ्ँयाँग ल्याए पछि गाउँका सबै महिला पुरुषले एकै ठाउँमा भेला भएर सोही परिकार बाँडेर खाने चलन रहेको छ । दिनभरी जसो सार्वजनिक ठाउँमा गाउँका सबै भेला हुने चलन छ । गाउँमा भएका यस अघिका मनमोटाव र झैझगडा भए त्यही दिन लेक धिँगा सुधार समितिको वैठक बसी समाधान गर्ने समेत चलन रहेको छ । सुन्दर बस्ती, पहाडको फेदीमा फराकिलो परेको फाँट, २ हजार मिटर तल फेरी ठूलो अजंगको भिरको खोँचमा परेको हुम्लाकैे अत्याधिक रमणिय बस्ती हो । वर्षा याममा यहाँ गाउँका सबै चौंरीको खर्कको रुपमा प्रयोग हुने बस्तीमा आलु र फार अत्याधिक खेती गरिन्छ । हुम्लाकै अति मिठो फापर र आलु यसै बस्तीमा फलाउने गरिन्छ ।


माथिको तश्वीरमा: घोडा दौडमा प्रतिष्पर्धा गर्दै स्थानिय र १ सय ५० के.जी. ढुँगा उठाएर विजेता भएका देवी लामा । तश्विर: रेशमराज रोकाया 

यस बिषयमा तपाइको प्रतिक्रिया...!