प्रेम सुनार। भदौ ७, बुटवल । उमेरले उनि १३ वर्षकी भए । कक्ष ५ मा पढ्छन । जन्मजात उनका दुवैहातका औलाहरु छैनन ।  उनका हात  वरवर पनि चल्दैनन ।  खुट्टाको औलाहरुको सहायताले उनले अरु विद्यार्थीहरु भन्दा अझ छिटो र शुद्ध लेख्छन । त्यस कक्षाका उनि अव्वल विद्यार्थी हुन ।

उनी हुन गुल्मीको श्रृङ्गा माध्यामिक विद्यालय छत्रकोट–४, श्रृङ्गाका छात्र ऋषिराम कँडेल । सोही स्थानका लक्ष्मण कँडेलका एक मात्र सन्तान हुन उनि ।  एक मात्र सन्तान जन्जात अपाङ्ग भएकोमा  न बाबुलाई खिन्नता छ न छोरालाई हिनतावोध छ । सपाङ्ग भएर मात्र मानिसहरु सक्षम हुन्छन भन्नेहरुलाई उनको सक्षमताले स्वतः लोप्पा खुई दिन्छ ।

उनका पिता भन्छन –‘उ जन्मेको २ वर्ष सम्म अदुवाको चाको झैं हात खुट्टा एकै ठाउँ भएको गोलो थियो । हात खुट्टा छुटाउँन गाह्रो भए पछि त्यही छोरो रुपी चाको बोकेर बनेपाका अस्पतालमा लगेर हात खुट्टा सोझाई दिए र ल्याएँ  । अहिले यत्तिको भएकोमा मलाई हर्ष र उसको सक्षमता प्रति गर्व छ ।’

उनले थपे–‘ खान खुवाउन र दिशा पिशाव गराउन मात्रै उसको समस्या हो । घर्सेर हिडे पनि आफ्नो सवै काम उसले गर्न सक्छ । हामी श्रीमान श्रीमतिलाई पुर्ण बिश्वास र भरोसा छ उसले धेरै पढे पछि हामीलाई बुढेशकालमा पाल्छ भन्ने कुरामा ।

सपाङ्ग सन्तानको अभाव हामीले ठानेका छैनौ ।  त्यसैले पनि हामीलाई अर्को सन्तानको रहर छैन ।  सामन्य किशान हुँ तर यति एउटा  छोरालाई जतिसम्म सक्छ त्यति मैले पढाएरै छाड्ने छु ।’  त्यस विद्यालयकी शिक्षिका भगवती श्रेष्ठ भन्छिन उसको पढाई अरु विद्यार्थीहरुको भन्दा एकदम राम्रो छ । कक्षा शिक्षक मित्रप्रशाद कँडेल भन्छन अरु भन्दा उ बढि एक्टिभ विद्याथी छ ।

अरुलाई घोकाउनु पर्छ उसलाई एकचोटी पढाए दिमागमा राखी हाल्छ । विषय बस्तु दिएर लेख्न पठायो भने अरुले भन्दा उसले छिटो बुझाउँछ । अक्षर पनि अरुले भन्दा छिटो र शुद्ध लेख्छ । अर्की शिक्षिका सुनिता परियार भन्छिन उ चित्रकलामा झन अगाडी छ–उनले भने ।

चित्रकलामा भविश्यमा उसले दखल राख्न सक्छ । निकै राम्रो चित्रहरु बनाएका उनि प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली लगायतको क्यारिकेचर पनि गर्ने गर्छन ।  प्रधानध्यापक विकासचन्द्र खरेल भन्छन  अपङ्गता भएर पनि सपाङ्गताले भन्दा बढि उत्कृष्ट ति विद्यार्थी संञ्चार माध्यबाट ओझेलमा परेकै हुन ।

उनलाई गाउँपालिका स्तरबाट पनि प्रोत्साहित गर्ने पहल भई रहेको छ ।  ति वालक भन्छन मलाई अपङ्गता भएकोमा हिनता बोध छैन । अरु भन्दा पढाईमा कम पनि छैन । भविश्यमा के बन्ने र कति सम्म पढ्ने सोच राखेका छौ ? भन्ने प्रश्नमा उनले अहिल्लै केहि नसोचेको बताउँदै आफ्नो भविश्य भविश्यकै हातमा छाडी दिए ।

आफुलाई साथीहरुले हेयको दृष्टिले कहिल्लै नहेरी सवैबाट माया र उत्साह पाएको उनि बताउँछन । उनलाई त्यस विद्यालयमा गुल्मीको झमककुमारीका रुपमा लिँदै भोलीका दिनमा कुनै न कुनै क्षेत्रमा उनि जस्तै सक्षम र चर्चित बनाउने गरी अभिभावक र परिवारजनहरु  लागी परेका छन ।