रेडियो

  जिल्ला छान्नुहोस्


पाल्पा - PLP

जिल्ला जानकारी

पाल्पा - PLP / पर्यटन

धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य केलादी अझै ओझेलमा

Posted on: 24 Jan, 2018

 कृष्ण दर्नाल /माघ १०, पाल्पा | पाल्पा जिल्लाको रामपुर नगरपालिका–३, को केलादी क्षेत्र पर्यटकीय आकर्षणका लागि प्रशस्त सम्भावना बोकेर पनि प्रचारप्रसारको अभावमा अझै ओझेलमा परेको छ । 

धार्मिक, ऐतिहासिक, सामाजिक–सांस्कृतिक तथा पर्यटकीय हिसाबले महत्व बोकेको यस क्षेत्र पर्याप्त प्रचारप्रसार हुन नसक्दा तथा भौतिक संरचनाको विकास हुन नसक्दा अझै ओझेलमा परेको हो । प्रचारप्रसार एवं भौतिक विकास गरी यस क्षेत्रमा प्रशस्त पर्यटक आगमन हुनेमा स्थानीय बासिन्दाको आशा छ । 

यस केलादी क्षेत्रमा शिवालय मन्दिर, लक्ष्मीनारायण मन्दिर, राधाकृष्ण मन्दिर, चतुर्भुज मन्दिर लगायतका मन्दिर सय मिटरको फरकमा रहेपनि उचित किसिमबाट संरक्षण हुन अझै सकेको छैन । पाल्पा, स्याङ्जा, तनहँु र नवलपरासी जिल्लाको संगमस्थल केलादीमा पुराना मोडलका मन्दिर संरक्षणको अभावमा जीर्ण बन्दै गएको हो । मन्दिरको उत्तरतर्फ कालीगण्डकी नदी बग्दा यो क्षेत्र रमणीय बनेको छ । 

नेपाल सरकारको रु नौ लाख सहयोगमा शिवालय मन्दिर क्षेत्रको पर्खाल निर्माण कार्य सम्पन्न भएपनि मन्दिर संरक्षण तथा पुनःनिर्माणका लागि बजेट विनियोजन हुन सकेको छैन । शिवालय मन्दिरसँगै रहेको शिवालय पौवा भत्केपछि पुनःनिर्माणका लागि सरकारले रु २० लाख बजेट विनियोजन गरी काम अघि बढाएको छ । 

विसं १७२३ तिर केलादी क्षेत्रमा मन्दिर निर्माण भएपछि कालीगण्डकी नदीमा स्नान गरी मन्दिरमा दर्शन गर्न आउनेको भीड लाग्ने गरेपनि अहिले यो क्षेत्र सुनसान जस्तो बनेको छ । हराभरा, सुन्दर क्षेत्र रहेको धार्मिक पर्यटकीय हिसाबले महत्व बोकेको केलादी क्षेत्रको गुरुयोजना तयार गरी अघि बढ्न नसक्दा यो क्षेत्र अझै ओझेलमा परेको स्थानीय बासिन्दा बताउँछन् । 

लेखाजोखा छैन गुठीको जग्गा 

मन्दिर सञ्चालनका लागि मन्दिरका नाममा गुठी रहेका छन् तर ती गुठीको लेखाजोखा नै छैन । कसरी प्रयोग भएको छ, कहाँ कहाँ जग्गा छन् भन्ने यकिन स्थानीय बासिन्दासँग छैन । हालसम्म मन्दिर सञ्चालनका लागि समितिसमेत छैन । स्थानीय बासिन्दाका अनुसार राधाकृष्ण र शिवालयका ६०, लक्ष्मीनारायणको १८ र चतुर्भुजको ३० रोपनी खेत रहेको छ । 

चाडपर्वमा छैन चहलपहल 

मन्दिर क्षेत्रमा कार्तिक एकादशी, माघे सङ्क्रान्ति, शिवरात्रि, वैशाख सङ्क्रान्ति, भाद्र कृष्ण जन्माष्टमी लगायतका पर्वमा कालीगण्डकी नदीमा स्नान गर्ने र मन्दिर क्षेत्रमा दर्शन गर्न आउनेको निकै चहलपहल हुने गरेको भएपनि अहिले यस क्षेत्र सुनसान जस्तै बन्दै गएको छ । विसं १९९० देखि २०२५÷२६ सालतिर यो क्षेत्र धार्मिकरुपमा निकै प्रख्यात रहेको स्थानीय बासिन्दा सूर्यप्रसाद पोखरेलले बताउनुभयो । 

छैनन् थकाली बस्ती 

विसं २०२५÷२६ सम्म यहाँ रहेको थकाली बस्ती केलादी क्षेत्रमा देखिन छोडेको छ । थकाली समुदायले बिस्तारै यस क्षेत्र छोडेपछि मानिस आउन छाडेका छन् । पाल्पा, स्याङ्जा, पर्वत, कास्की, तनहुँ, लमजुङ, गोरखा, नवलपरासी लगायत जिल्लाका मानिस धर्म गर्न आउने चलन थियोे । बुटबलबाट नुन ल्याउन आउनेहरु समेत यहाँ बास बस्ने स्थान बनेको थियो । घोडा र खच्चड सामान बोकेर यहीँबाट गन्तव्यमा पुग्नेहरु यही रात बिताउने स्थान बनेकाले पहिला निकै चहलपहल हुन्थ्यो । यो केलादी क्षेत्र व्यावसायिक स्थल बन्दै गएपनि मानिसहरु पछि अन्यत्र गएपछि सुनसान जस्तो बनेको स्थानीय केशवप्रसाद न्यौपानेले बताउनुभयो । 

यस क्षेत्रलाई ‘शालिग्राम क्षेत्र’ भनिन्छ 

‘बहुमूल्य शालिग्राम ढुङ्गा’ संरक्षणको अभावमा बर्सेनि हराउन थालेपनि यस क्षेत्रमा अझै पनि प्रशस्त पाइने गर्दछ । शालिग्राम ढुङ्गाको धार्मिक, सांस्कृतिक तथा वैज्ञानिक महत्व रहेकाले ढुङ्गाको खोजी गर्नेहरु बर्सेनि बढेको पाइन्छ । मुस्ताङको कागबेनीदेखि देउघाटसम्म शालिग्राम पाइने भएकाले यस क्षेत्रलाई ‘शालिग्राम क्षेत्र’का रुपमा लिइने गरिन्छ । शालिग्रामको ढुङ्गालाई हिन्दू धर्मावलम्बीले भगवान्को प्रतीकको रुपमा लिई घर तथा मठमन्दिरमा पूजासमेत गर्दछन् । 

कालीगण्डकी नदी क्षेत्रमा बसोबास गर्नेले शालिग्राम घरमा नै लगेर पूजा गर्दै आएको पाइन्छ । शालिग्रामप्रति विदेशीले विशेष चासो राखेर किन्न थालेको रामपुर नगरपालिका केलादीघाटका स्थानीयवासी सूर्यप्रसाद पोखरेल बताउनुहुन्छ । 

शालिग्राम ढुङ्गामा सुनका साना कण हुने विश्वास अझै पनि रहेको स्थानीयवासी उमानाथ अर्यालले बताउनुभयो । शालिग्रामको ढुङ्गा कालो, चिल्लो चक्र सहितको र अन्य ढुङ्गाको जस्तो रेशा नहुने हुन्छ । रासस


यस बिषयमा तपाइको प्रतिक्रिया...!

सम्बन्धित सामग्री:

पर्यटकीय आकर्षण बन्दै खैरेनी सामुदायिक वन

घुम्न आउने होइन त तालपोखरा ?

पर्यटकीय गन्तव्यमा आन्तरिक पर्यटक बढ्दै