प्रेम सुनार/असार २१, गुल्मी । गुल्मीको मुसिकोट नगरपालिका भित्रको एक दलित बस्तीमा जनप्रतिनिधीहरुले ल्याएको परिवर्तनका रिर्पोटिङ्ग गर्न पुग्दै गर्दा एक जना बृद्धलाई त्यो परिवर्तनको मतलव नै थिएन । उनले ११ वर्षकी छोरी २० वर्षको केटासंग विहे गरेर गएको टन्टो  ( चिन्ता ) मात्रै गरिरहेका थिए ।

सोध्धै छु एउटा कुरा, उनि अर्को कुरा दोहराउँदै भन्छन –‘ ए हजुर पहिला मेरो कुरा त सक्न दिनुस् , मेरो छोरी त होईन वितेको मेरो भाई कि छोरी हो , मैले पालेको थिएँ तर २० वर्षको केटा संग ११ वर्षकी  त्यो छोरी अँस्ती ब्या ( विहे ) गरेर हिडी हजुर के गरम ?’

त्यसरी नावालिका छोरीले विहे गरेर हिडेको चिन्ता गर्दै थिए ५५ वर्षिय तिर्थ बिकले । उनको नागरिकताको नाम  उनको  कुनै एक सत्रु –वैरी लाग्ने कालिन्दारले गालीगलौज गरेर राखी दिएको रहेछ । जुन सञ्चार माध्यममा उल्लेख गर्दां उनको ठुलो  अपमान हुन्छ ।

त्यसरी असार १७  गते छिमेकी जिल्ला वाग्लुङ्गको गल्कोट नगरपालिका  वडा नम्वर ८ थालेपोखराका १८ वर्ष उमेर बताईने  दलबहादुर बिक संग विहे गरेर जाने वालिका थिईन अनुजा बिक ( नाम परिवर्तन  )

आश्चर्य लाग्यो । साँच्ची होला र ? भनेर त्यस दलित बस्तीका अगुवा नन्द बिकलाई सोधियो । उनले भने–‘हो त नि,  ललाई फर्काई ११ वर्ष पुगेर भर्खर १२ मा टेकेकी ति वालिकालाई बिहे गरेर लगेको पुष्टि भई सकेको छ  । ’

पत्रकार आउने भने पछि स्थानियवासी धेरै जना जुटेका थिए । अरुको चिन्ता पनि उनै वालिका विहे गरेर गएको प्रति थियो । धेरै महिलाले भन्दै थिए त्यति सानी  वालिका कसरी विहे गरेर जान सके होलिन भनेर ।

गत वर्ष मात्रै त्यस गाउँकी १४ वर्षकी अर्की  वालिका विहे गरेर जाँदा चकित परेका त्यस टोलका मानिसहरु ११ वर्षकी वालिका आफै विहे गरेर जाँदा थप चकित परेको देखिए ।   ति १४ वर्षको उमेरमा विहे गर्ने उनि  त्यसको सात दिन नपुग्दै सम्वन्ध विच्छेद गरेर माईतीमा अलपत्र परेकी  छन अहिले  ।

उनले गला अवरुद्ध पार्दै भनिन–‘ सवैले फकाए केरे,  राम्रै होला भनेर गएँ, त्यहाँ पुग्दा मन नपरे पछि फर्केर आईकी हुँ । ’ उनलाई  शान्तिपुरस्थित विवाह गरी लैजाने संग कोठामा जान भनेको तर आफुले नमानेर झुण्डिएर मर्छु भने पछि माईती फर्किने वातवरण बनेको बताईन ।

वडा सदस्य फुलमति बिक भन्दै थिईन उनि आफु खुशी विहे गरेर गईन र आफु खुशी नै एक हप्तामा सम्वन्ध विच्छेद गरिन ।  त्यस दलित वस्ती सुधार कार्यक्रमका अध्यक्ष समेत रहेका नन्द बिक भने त्यो स्वीकार गर्दैनन ।

उनि भन्छन्–‘ यी दुवै वालिकाहरु  भित्रि मनले चाहेर गएका होईनन । कसैले ललाई फकाई गरेर पठाएका हुन । यसको अन्त्य हुनै पर्छ । यहाँका अभिभावकहरुले २० वर्ष ननाघे सम्म छोरीको विहे गराउने गरेका छैनन । लौन यो कुरा सञ्चार माध्यममा राखी दिनु पर्यो । ता कि ललाई फकाई वालविवाह गराउनेहरु चम्कीन्थे कि ( डराउँथे  कि ) ?’

टेलिफोनमा ति वालिकासंग सम्पर्क राख्दा उनले १६ वर्षे बैंसको ध्वाँसा दिईन । उनले भनिन कसले भन्यो ११ वर्ष ? म त १६ वर्षकी भएँ । मैले पहिल्लैदेखि केटालाई माग्न पठाउन खोजेकी थिएँ । तर घरमा कसैले दिन मानेन , त्यसैले म आफै राजीखुशी  हिडेकी हुँ ।  हाम्रो पहिल्लै देखि सम्वन्ध थियो । उहाँ अहिले ढुङ्गा बोक्न जानु भएको छ । दुख पाए मात्र म तपाईहरुलाई खोज्न आउने छु । हामीलाई छुटाउने कोशिस कसैले नगरुँन  ।’

त्यस वडा नम्वर ९ मा उनको जन्म दर्ता हेर्दा पनि उनको उमेर ११  वर्ष १० महिना भएको रहेछ । २०६३ साल भदौं २५ गते जन्मिएको उक्त जन्मदर्तामा उल्लेख छ ।

उनका वावु आमाको उनि  सानै छँदा मृत्यु भएपछि उनि जेठा वुवाको संरक्षणमा हुर्किदै आएकी थिईन । उनको शारिरक बिकास पनि गत वर्ष विहे गर्ने ति १४ वर्षकी वालिकाको भन्दा धेरै कम र अवोध देखिन्छ ।

उनले धेरै पहिला देखि ति युवा संग सम्वन्ध थियो अर्थात प्रेम सम्वन्ध थियो भन्दा उनको उमेर  त्यस्तो सम्वन्धको १० वर्षको उमेर देखि भएको देखिन्छ । पुरानो पिढीका छोरीहरुलाई अभिभावकले जवरजस्ती ९ , १० वर्षको उमेरमा विवाह गराई दिने र  वाउ आमाको नाक राख्न कै लागी कष्टकर रुपमा कहरले घर गर्ने गर्दथे ।

 तर अहिले त्यही उमेरका छोरीहरु रहरले आफै विहे गर्न थाल्नुलाई युगले दिएको शाररिक विकास र  विपरित लिङ्ग प्रतिको उत्कट आकर्षण भनेर ब्याङ्ग गर्न थालिएको छ । केहि दिन अघि  गुल्मी कै एक प्रहरी चौकीमा  केटीले केटो भगाई भन्ने उजुरी परेको थियो ।

यसबाट अव केटाले केटी होईन, केटीले केटो भगाउने चलन आउन थालेको संकेत मिलेको छ । ति वालिकाले  पनि असार १५ गते  केटा झिकाएर भागेकी थिईन ।  उनका ससुराले उनि असार १७ गते वुहारी बनेर घर भित्रिएको बताएका छन् ।