चैत १७, कालीकोट । दलित महिला स्वास्थ्य स्वयमसेविकाको हातबाट गैर दलितहरूले भिटामिन औषधि पनि नखाने गरेका गुनासो दलित महिला स्वास्थ्य स्वयमसेविकाले गरेका छन् । राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले जिल्लामा कालिकोट जिल्लाका सराकोरवालासँग गरेको जातीय भेदभाव तथा छुवाछुत विरुद्धको अधिकार विषयक गोष्ठीमा दलित महिला स्वास्थ्य स्वयमसेविकाले सो गुनासो गरेका हुन् ।

जातीय विभेदका कारणले दलित स्वास्थ्यकर्मीको हातको गैर दलितहरूले औषधी खान आनाकानी गर्ने गरेको उनीहरूको भनाई छ । दलित भएका कारणले आफ्नो हातको भिटामिन खान गैर दलितले नमान्ने गरेको खाँडाचक्र नगरपालिका वडा नं. एक का महिला स्वास्थ्यकर्मी मनपुरा बिकले बताइन् । उनले भनिन् ‘गैर दलितहरूले हाम्रो हातको औषधी पनि खाँदैनन्,  हामी दलित भएका कारणले गैर दलितले नमानेका हुन् । ’गैर दलितहरूले दलित स्वास्थ्यकर्मीहरूबाट सुत्केरी सेवा अन्य कुनै पनि परामर्श नलिने गरेको बिकले गुनासो गरिन् । उनले भनिन् ‘कुनै गैर दलित महिला गर्भवतीले लिनुपर्ने सेवासमेत हामीबाट लिदैँनन्, ‘यो समाजमा दलितलाई हेर्ने दृष्टिकोण फरक छ ।’

यस्तै जातीय भेदभाव नेपालको संविधानले दण्डनीय अपराधको रुपमा लिएको मानव अधिकारका दृष्टीकोणले पनि यो ठूलो अपराध भएको राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगका आयुक्त प्रकाश वस्तीले बताए । उनले भने ‘संविधानले गरेको व्यवस्थाको पूर्ण कार्यन्वयन हुनुपर्छ,‘मानव(मानवबीच हुने विभेद मानव अधिकारको हनन हो ।’ यस्तै अहिले राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले राष्ट्रिय रुमपा नै जातीय विभेदका विषयमा अध्ययन थालेको त्यसै क्रममा देशभरको जातीय अवस्था अध्ययन गर्न लागेको पनि आयुक्त वस्तीले जानकारी गराए । उनले भने ‘देशभरको जातीय विभेदका अवस्थाको अध्ययन थालेका छौं, ‘त्यसैका आधारमा हामीले रणनीतिक योजना तर्जुमा गर्छौँ ।

जातीय विभेदका विरुद्ध हुने कुनै पनि घटनालाई शुन्य सहनशिलताका रुपमा लिएको जिल्ला प्रशासन कार्यालय कालिकोटका प्रमुख चन्द्रबहादुर कार्कीले बताए । उनले भने ‘जातीय  विभेदका कुनै पनि घटना हामीलाई क्षम्य छैन्, ‘जातीय विभेद गरेका जो सकैलाई पनि कानुनी कारवाही हुन्छ ।’ कालिकोटमा जातीय विभेद चरम रुपमा रहेको र यसलाई प्रहरीले गम्भीर रुपमा लिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय कालिकोटका प्रमुख विनोद शर्माले बताए । उनले भने  ‘जातीय विभेद हामीले हुनै दिदैनौ, अहिले हामीले त्यसका विरुद्ध कडा कदम चालेका छौं ।’