केदार मगर, असार १५, खोटाङ । न ऋण, न धन । मणिराम राईको परिवार ‘दुःख–सुख’ आराम साथ नै चलिरहेको थियो । ५५ वर्षीय मणिराम, श्रीमती र एक मात्र सन्तान प्रवीणसँग जीवन बिताइरहेका थिए । हाम्रो समाजमा यस्तो परिवारलाई एकल तथा सुखी परिवार भनिन्छ ।

खोटाङको दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिका–११ खार्मीस्थित देउसाली गाउँका उक्त परिवारमा पछिल्लो समय एक्कासि आपत्ति आइलागेको छ । एक्लो सन्तान भएर ‘पुल्पुलाएरै’ हुर्काइएको २४ वर्षीय छोरा प्रवीण तीन वर्षअघि वैदेशिक रोजगारीका सिलसिलामा मलेसिया पुगेका थिए । 

भविष्यमा परिवारको भार थाम्न भनेर मलेसिया गएका प्रवीणले धनको साटो ऋण थपेर फर्किए । त्यो ऋणको त खासै हिसाब नगरे नि हुन्छ । तीन वर्ष मलेसिया बसेर रित्तै जसो फर्किएका प्रवीण जब गाउँ आए एक्कासि समस्या देखाप¥यो ।

भनिन्छ, “ऋण लागोस् तर दीन नलागोस् ।” प्रवीणको परिवारमा ‘दीन र ऋण’ दुवै लागेको छ । मणिराम र उनकी श्रीमतीको आशा तथा भरोसाको केन्द्र उनै प्रवीण अहिले जीवन–मरणको दोसाँधमा छन् । मणिराम आफँै पीडित त्यहीँमाथि छोरा एक्कासि आमाशय (आन्द्राभुँडी)को क्यान्सरले थलिएका छन् । “बुबाछोरा एकै चोटि बिरामी परेका छन्”, प्रवीणको फुपू विरस राईले भन्नुभयो, “बुबा फोक्सोको बिरामीले केएमसी अस्पतालमा र छोरालाई भक्तपुरको क्यान्सर अस्पतालमा उपचार गराउन बाध्य भयौँ ।”

फुपू विरसका अनुसार बुबा मणिराम त केही विशेक भएका छन् तर छोरा प्रवीणको अवस्था पछिल्लो समय नाजुक र दयनीय  बन्दै गएको छ । एक मात्र सन्तान प्रवीणलाई उपचार गराउँदा रु सात लाखभन्दा बढी खर्च भइसकेको आमा आशाले बताउनुभयो । “शुरुमा काठमाडौँस्थित केएमसी अस्पतालमा उपचार गराइएको प्रवीणलाई अहिले भक्तपुरस्थित क्यान्सर अस्पतालमा राखिएको छ”, उहाँले भन्नुभयो, “तर ठीक भएन । अप्रेशन गर्न नमिल्ने गरी आमाशयमा क्यान्सर भएको डाक्टरले बताएका छन् । मासिक रु ९० हजार उपचार खर्च बुझाउनुपर्छ ।”

परिवारको आर्थिक अवस्थाले नधान्ने भएपछि चार महीना उक्त अस्पतालमा राखेर अस्पतालकै निगरानीमा कोठा भाडामा लिएर राखिएको आफन्तले बताएका छन् । “रु ४५ हजारका दरले महीनामा दुई पटक किमो चढाउँदै राखिएको रहेछ”, आफन्त खविराज राईले भन्नुभयो, “किमोकै भरमा मात्र बाँच्ने दीर्घकालीन उपचार नहुँदोरहेछ, किमो चढाएर खर्च मात्र गर्नुभन्दा हस्पिटलबाट निकाल्नु डाक्टरले सुझाव दिएपछि अहिले कोठा भाडामा लिएर राखिएको रहेछ ।”

अहिले प्रवीणलाई ललितपुर सातदोबाटोस्थित ‘अन्तिम विकल्प’ नामक स्वास्थ्य संस्थामा आयुर्वेदिक पद्धतिको उपचार गराई राखिएको जनाइएको छ । आयुर्वेदिक पद्धतिको उपचारले दश महीनामा ठीक बनाउने आश्वासन दिएको आफन्तले जनाएका छन् । अहिले अपनाइएको आयुर्वेदिक पद्धतिको उपचारमा पनि महीनामा रु ४५ हजारभन्दा बढीको औषधि तथा उपचार खर्च लाग्ने जनाइएको छ । उपचारका क्रममा ऋणमा डुबेका मणिराम दम्पती अहिले छोराको जीवन रक्षार्थ अपिल गरिरहेका छन् ।

प्रवीणलाई बचाउन सकिने सम्भावना भए पनि पैसाको जोहो गर्न अत्यन्तै समस्या भएको फुपू विरसले बताउनुभयो । सबैले सहयोग गरी प्रवीणलाई बचाइदिन उहाँले सबैसँग अनुरोध गर्नुभएको छ । ‘प्रवीण बचाऔँ’ भन्दै देशविदेशमा रहेका खार्मीवासी, जिल्लावासी तथा आफन्त–शुभचिन्तकहरु अभियानमा जुटेका छन् । उनको जीवन रक्षार्थ सहयोगका लागि एनआइसी एशिया बैंकमा खाता सञ्चालन गरिएको जनाइएको छ । 

प्रवीणलाई बचाउनका लागि उक्त बैंकको खाता नम्बर (एच ००२०१५४१४५५२४०१) मा सकेको सहयोग रकम जम्मा गर्न सकिने आफन्त सन्तोष राईले जनाउनुभयो । “प्रवीणलाई नयाँ जीवन दिन सकिने अभियन्ताहरुको आत्मविश्वास छ”, उहाँले भन्नुभयो, “हामी सबै जुट्यौँ भने जुनसुकै हालमा पनि उनलाई बचाउन सकिन्छ ।”