खोज

पुस ८, काठमाडौँ | ५ वर्षे कार्यकालका लागि पहिलो प्रधानमन्त्री कसले लिने भन्नेमा कांग्रेस सभापति तथा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा र माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’बीच ठोस सहमति जुट्न नसकेका बेला दोस्रो ठूलो दल नेकपा एमालेले सत्ता गठबन्धन भत्काउने र वैकल्पिक गठबन्धन बनाउने कसरतलाई तीव्रता दिएको छ । त्यसका लागि एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीदेखि अन्य नेताहरूले समेत आन्तरिक भेटघाट र संवादमा सक्रियता बढाएका छन् । घोषित रुपमै हालको सत्ता गठबन्धन भंग हुनुपर्छ भन्ने मान्यता अघि सारेको एमालेले यदि त्यसो भएमा माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री मान्न समेत तयार भएको संकेत गरिसकेको छ ।

नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्रबीच नयाँ सरकार गठनका लागि ‘शक्ति बाँडफाँट’ गरेर जाने विषयमा लगातार छलफल भइरहेको छ । पछिल्लो समय अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले प्रचण्डलाई गठबन्धन भत्काएर आउन पटक पटक आफू निकट नेताहरुमार्फत सन्देश पठाइसकेका छन् । केही दिनयता एमालेका नेताहरु सुवास नेम्वाङ, विष्णु पौडेल, शंकर पोखरेल लगायतका नेताहरुले गठबन्धन छोडेर आउन र एमालेको सहयोगमा प्रधानमन्त्री बन्न प्रचण्डलाई भेटेरै आग्रह गरिसकेका छन् । तर, एमाले नेताहरुसँगको भेटमा अध्यक्ष प्रचण्डले तत्काल कांग्रेससँगको गठबन्धन आफूले तोड्न नचाहेको जवाफ दिने गरेका छन् । 

उसो त बुधबार र बिहीबार शीतल निवासदेखि नयाँ बानेश्वरसम्म ओली र प्रचण्ड आमनेसामने हुँदा विभिन्न कोणबाट सहकार्यबारे विश्लेषण भइरहेका छन् । दुई कार्यक्रममा दुई नेताबीच भलाकुसारी र मुस्कुरावटले एमाले र माओवादीबीचको सहकार्य बढ्नसक्ने संकेतका रुपमा समेत कतिपयले लिन थालेका छन् ।  राष्ट्रपतिले दिएको समयसीमा सकिन करिब ४८ घन्टा बाँकी हुँदा पनि सत्ता गठबन्धनबीच खुस खबर नआउँदा एमाले अझै आशावादी देखिएको छ । 

नेपाली कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी, लोसपा र जनमोर्चाबीच हालकै गठबन्धनलाई निरन्तरता दिने सैद्धान्तिक सहमति भएपनि आलोपालो प्रधानमन्त्रीमा ‘प्रचण्ड पहिला कि देउवा ?’ भन्नेमा कुरा मिल्न सकेको छैन । गठबन्धनको ठूलो दलको हैसियतले देउवा नै पहिला प्रधानमन्त्री बन्नुपर्ने कांग्रेसको अडानमा प्रचण्ड सहमत छैनन् । ओली सरकारको बहिर्गमनपछि हालसम्म देउवा प्रधानमन्त्री भएकाले नयाँ जनादेशपछि आफू प्रधानमन्त्री हुनुपर्ने प्रचण्डको भनाइ छ । यसमा देउवाले ठोस जवाफ नदिएपनि ‘सल्लाह गर्न सकिने’मात्रै भनेका छन् । यदि यही गठबन्धनबाट अध्यक्ष प्रचण्ड पहिलो प्रधानमन्त्री बन्ने विषयमा सहमति नजुटे विकल्पका रुपमा प्रचण्डले पनि एमालेसँग सहकार्य गर्न पछि नपर्ने सन्देश देउवालाई दिइसकेका छन् ।

शुक्रबार बिहानमात्रै पनि प्रचण्डले कांग्रेस नेता प्रकाशमान सिंहमार्फत सोही सन्देश पठाएको खुमलटार स्रोतले बताएको छ । बिहान प्रचण्डसँग कुराकानी गरेका सिंह दिउँसो प्रचण्डको सन्देश लिएर बालुवाटार पुगेर देउवासँग छलफल गरेका थिए । नेताहरुका अनुसार प्रचण्डलाई मनाउन सिंह र देउवालाई मनाउन माओवादी केन्द्रका नेता जनार्दन शर्मा आन्तरिक रुपमा लागेका छन् । गठबन्धनमा भइरहेको राजनीतिक माच्छापच्छिलाई नियालेको एमाले नेताहरुले यदि गठबन्धन टुटेमा प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाएर अघि बढ्न कुनै समस्या नभएको सार्वजनिक रुपमै बताउन थालेका छन् ।

‘सरकार बनाउने जनादेश अहिले हामीलाई छैन । तर गठबन्धनले सकेन भने दोस्रो ठूलो दल चुप लागेर बस्ने कुरा आउँदैन’, उपाध्यक्ष नेम्वाङ भन्छन्, ‘त्यो अवस्था आयो भने के गर्ने भनेर एमालेले सोचेको छ ।’ यदि गठबन्धनमा कुरा मिलेन भने प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री स्वीकारेर अघि बढ्न एमाले तयार छ ? भन्ने प्रश्नको जवाफमा नेम्वाङको भनाइ छ, ‘विकल्पविहीन अवस्था आउनुहुँदैन । हामी त्यसमा नकारात्मक बन्नुपर्ने अवस्था छैन ।’

नेम्वाङले भनेजस्तै विकल्पविहीन अवस्था आउन नदिने भन्नुको अर्थ एमाले अरू पद आफूले लिएर प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री स्वीकार्न पनि तयार छ भन्ने बुझ्न कठिन छैन । बिहीबार संसदको सपथ लिनु अघि अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले आफ्नै निवास बालकोटमा सचिवालय बैठक राखेर सोही आशयको ब्रिफिङ गरेका थिए । त्यस क्रममा अध्यक्ष ओलीले अहिले सरकार बनाउन एमालेले हतारिनु नपर्ने भन्दै ‘पर्ख र हेर’को अवस्थामा बस्दै आन्तरिक तयारीलाई पनि निरन्तरता दिनुपर्ने बताएका थिए ।

आम निर्वाचनले दिएको परिणामअनुसार पनि नयाँ सरकार गठनका विभिन्न विकल्प देखिएकाले एमालेले माओवादीसँग लगातार छलफल गरिरहेको छ। एमालेसँग हाल उपेन्द्र यादव नेतृत्वको जसपा, राप्रपालगायतका दलहरु नजिक छन् । यस्तोमा माओवादीले गठबन्धन छोडेर आएमा माओवादी, जसपा, राप्रपा र नागरिक उन्मुक्ति वा जनमतलाई समेत साथमा लिएर सरकार बनाउन भुमिका खेल्ने देखिन्छ । ७८ सिट रहेको एमालेमा माओवादीको ३२, राप्रपाको १४, जसपाको १२ सिट जोड्दा १३६ हुन्छ । यसमा सिके राउत वा रेशम चौधरीमध्ये एकलाई आफूतिर तानेर (१३८) बहुमतको आफूअनुकुल सरकार बनाउने एमालेको आन्तरिक रणनीति रहेको छ ।