एजेन्सी | रेटिङ एजेन्सी फिचले चीनको एभरग्रान्ड कम्पनीको टाटपल्टेको घोषणा गरेको छ । कम्पनीले विदेशी ऋणपत्रको ब्याज तिर्न नसक्दा यस्तो भएको हो । सोमबार ८८२ मिलियन डलर तिर्नुपर्ने थियो तर कम्पनी त्यसमा असफल भयो ।

यस घटनाका कारण चिनियाँ सरकारलाई डर छ अझै धेरै कम्पनीहरू यसको चपेटामा पर्न सक्छन् ।  एभरग्रान्डले डिसेम्बर ३ मा एक एक्सचेन्जमा फाइलिङ गर्दै भनेको छ, यसले आफ्नो पुनर्संरचना योजनाको भागको रूपमा अपतटीय क्रेडिट प्रदायकहरूसँग सक्रिय रूपमा संलग्न हुनेछ । सोमबार अन्तिम म्याद सकिए पनि एभरग्रान्डले केही अमेरिकी डलर ऋणपत्रको बक्यौता तिर्न सकेको छैन । यसले यसलाई डिफल्ट बनायो ।

गत शुक्रबार, एभरग्रान्डेले आफ्नो प्रान्त ग्वाङ्डोङको सरकारसँग मद्दत मागेको छ । त्यसको बदलामा सरकारले कम्पनीको समस्या समाधानका लागि कार्यदल पठाउन र सहयोग गर्न सहमत भएको थियो ।

अन्तर्राष्ट्रिय पूँजी बजारमा कम्पनीको करिब १९ अर्ब डलरको ऋणपत्रमा क्रस डिफल्ट हुने डर अहिले बढेको छ । यसले सम्पत्ति क्षेत्र र विश्वव्यापी लगानीकर्ताहरूको विश्वासलाई थप प्रभाव पार्नेछ । एभरग्रान्डले सोमबार ३०–दिनको ग्रेस अवधिको अन्त्यमा दुई सेट डलर बन्डहरूमा ८.२ मिलियनको ब्याज भुक्तानी भुक्तानी पनि गर्न सकेन ।

एभरग्रान्डको अधिकांश ऋण मुख्य चीनभित्रका वित्तीय संस्थाहरुमा छ । तर, कम्पनीसँग अन्तर्राष्ट्रिय बन्डहरूमा लगभग २० बिलियन डलर लगानी रहेको छ । एभरग्रान्डले ग्रेस अवधि समाप्त हुनुभन्दा केही समय अघि डलर बन्डहरूको ब्याज नतिरेर धेरै कम्पनी डिफल्ट हुने कुरा बेवास्ता गरेको छ । कम्पनीले नगद उठाउनको लागि सम्पत्ति बेचेको छ । यसका संस्थापक र सेयरधारकहरूले पनि हालसालै उनीहरूको ठूलो हिस्सा बेचेका छन् । सम्पत्ति बेचेर एभरग्रान्डले सोमबार आफ्नो बक्यौता तिर्न तयारी गरिरहेको थियो।

एभरग्रान्डले मार्च २०२२ सम्ममा ८३५ मिलियन डलरको ब्याज तिर्नुपर्नेछ । त्यस्तै, २३ सेप्टेम्बर २०२२ सम्ममा ४.७५ करोड रुपैयाँ ब्याज तिर्नुपर्नेछ । हालैका हप्ताहरूमा घर जग्गा डेभलपर एभरग्रान्डले ऋण तिर्न र नगद जुटाउन कोसिस गरिरहेका छ । एभरग्रान्ड चीनको दोस्रो ठूलो घर जग्गा कम्पनी हो । यसमा तीन सय अर्ब डलर ऋण छ । यो ऋण चीनको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (ग्रस डोमेस्टिक प्रोडक्ट) को तुलनामा २ प्रतिशत हो । यसका २८० शहरहरूमा १३०० परियोजनाहरू छन् ।  एभरग्रान्डले घरजग्गाबाहेक विद्युतीय सवारी साधन, खेलकुद, थिम पार्क आदिमा पनि लगानी गरेको छ ।

कम्पनीको खाद्य तथा पेय पदार्थको व्यवसाय पनि छ । चिनियाँ सरकारले आवास बजारको फाइदा उठाउन कडा प्रतिबन्ध लगाएपछि कम्पनीको समस्या सुरु भयो ।  यसबाहेक निर्माण लागतमा बृद्धि, आपूर्तिमा कमी र विश्वव्यापी मुद्रास्फीति पनि कम्पनीलाई समस्यामा पर्नुको कारण बनेको छ । यसले कम्पनीको नाफामा नकारात्मक असर पारेको छ ।

डिसेम्बर २०२० सम्म, एभरग्रान्डका १५ लाख युनिट निर्माण गर्न बाकी परियोजनाहरु छन । चीनको केन्द्रीय बैंकले पनि बैंकिङ क्षेत्रमा १८.६ बिलियन डलर राखेको थियो ।  तर, एभरग्रान्ड डिफल्ट भयो । एभरग्रान्डले चीनमा बिक्री हुने वार्षिक सम्पत्तिको ४ प्रतिशत मात्र ओगट्छ । यस कम्पनीपछि यहाँको अर्को कम्पनी कन्ट्री गार्डनको पनि ३ सय अर्ब डलरको दायित्व छ । रियल्टी कम्पनीहरूको डिफल्टका कारण घरको मूल्य घटाउन सक्छ । चीनको अर्थतन्त्रमा घरजग्गा क्षेत्रको योगदान २९ प्रतिशत रहेको छ ।

एभरग्रान्डको डिफल्टले चीनमा निर्भर देशहरूमा ठूलो प्रभाव पार्नेछ। एभरग्रान्डमा १२८ बैंकको ऋण छ । २१ गैरबैंकिङ वित्त कम्पनीले पनि कर्जा दिएका छन् । एचएसबीसी बैंकको एभरग्रान्ड बन्डमा २०.६९ मिलियन डलरको लगानी छ । युबीएस र ब्ल्याकरकले यसको बन्डमा २७५ र  ३७५ मिलियन लगानी गरेको छ।

एभरग्रान्डमा २ लाख कर्मचारी कार्यरत छन् । हरेक वर्ष यसले चीनमा ३.८ मिलियन प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रोजगारी सिर्जना गरेको छ । भारतमा स्टिल, धातु र फलाम उत्पादन गर्ने कम्पनीहरूले आफ्नो ९० प्रतिशत सामान चीनलाई बेच्छन् ।  यसमा पनि एभरग्रान्ड सबैभन्दा ठूलो खरिदकर्ता हो । यो कम्पनी डुब्यो भने चीन र भारतबीचको निर्यातमा पनि असर पर्नेछ ।