काठमाडौँ | जेन्सन हुआङको नेतृत्वमा रहेका विश्वका ५०० धनी व्यक्तिहरूले एकैदिन १०८ अर्ब डलर (करिब १४८ खर्ब ८८ अर्ब रुपैयाँ) गुमाएका छन् । चिनियाँ एआई विकासकर्ता डिपसिकका कारण प्राविधिक क्षेत्रमा आएको मन्दीले सोमबार धनाढ्यहरूले ठूलो नोक्सानी बेहोर्नुपरेको हो ।
फोर्ब्सका अनुसार एनभिदिया कर्पका सह-संस्थापक जेन्सन हुआङको सम्पत्ति एकै दिन २०.८ अर्ब डलरले घटेको छ । यो उनको कूल सम्पत्तिको लगभग २० प्रतिशत हो । त्यस्तै, ओराकल कर्पका सह-संस्थापक ल्यारी एलिसनले २७.६ अर्ब डलर गुमाएका छन् । यो उनको कूल सम्पत्तिको १२ प्रतिशत हो ।
डेल इंकका माइकल डेलको सम्पत्ति १२.५ अर्ब डलरले घटेको छ । त्यस्तै बाइनान्स होल्डिङ्स लिमिटेडका सह-संस्थापक चाङपेङ झाओले १२.१ अर्ब डलर गुमाएका छन् ।
प्राविधिक क्षेत्रका दिग्गजहरूले सामूहिक रूपमा ९४ अर्ब डलर गुमाएका छन्, जुन ब्लुमबर्ग इन्डेक्सको कुल गिरावटको लगभग ८५ प्रतिशत हो । यसैबीच नास्डाक कम्पोजिट इन्डेक्स ३.१ प्रतिशत र एसएन्डपी ५०० (S&P 500) १.५ प्रतिशतले घटेको छ ।
सन् २०२३ देखि नै एआई मोडल विकास गरिरहेको चीनको हाङझाउस्थित डिपसिक कम्पनी धेरै पश्चिमेली लगानीकर्ताहरूको नजरमा यसै साता मात्र आएको हो । डिपसिकको नि:शुल्क च्याटबट एप डिपसिक आरवन विश्वव्यापी रूपमा डाउनलोड चार्टको शीर्ष स्थानमा पुगेको थियो । धेरै नयाँ प्रयोगकर्ताहरू एकैपटक एपमा जोडिएपछि डिपसिकले एपलाई अनलाइन राख्न सङ्घर्ष गर्नुपर्यो । यसका कारण एपले चिनियाँ फोन नम्बर भएका प्रयोगकर्ताहरूलाई मात्र साइन अप गर्न दिने नियम बनाउनुपरेको थियो ।
डिपसिकले ५६ लाख डलरको लागतमा एआई मोडल विकास गरेको बताएको छ । यसले सिलिकन भ्यालीको ठूलो लगानीबिना बलियो मोडल विकास गर्न सकिँदैन भन्ने धारणालाई चुनौती दिएको छ ।
ओपनएआईले सन् २०२२ को नोभेम्बरमा च्याटजीपीटी सार्वजनिक गरेपछि मेटा इंक, अल्फाबेट इंक र माइक्रोसफ्ट कर्प जस्ता एआई हाइपरस्केलरको मूल्याङ्कन बढेको थियो । जसले गर्दा उनीहरूका मालिकहरूले अर्बौं डलर कमाएका थिए । यी कम्पनीहरूले ठूलो मात्रामा सेमिकन्डक्टर र ऊर्जा आपूर्तिमा लगानी गरेर एआई प्रणाली विकास र सञ्चालन गर्दै आएका छन् ।
एआईको चर्चाले सबैभन्दा बढी फाइदा चिप निर्माता कम्पनी एनभिदियालाई भएको थियो । हुआङको सम्पत्ति सन् २०२३ को सुरुवातदेखि हालसम्ममा लगभग आठ गुणाले बढेर १२१ अर्ब डलर पुगेको थियो । जुकरबर्गको सम्पत्ति ३८५ प्रतिशतले बढेर २२९ अर्ब डलर र अमेजन डटकमका जेफ बेजोसको सम्पत्ति १३३ प्रतिशतले बढेर २५४ अर्ब डलर पुगेको थियो ।
हुआङ र एलिसनले ठूलो नोक्सानी बेहोरे पनि अन्य ठूला अर्बपतिहरूको सम्पत्ति भने जोगिएको छ । जुकरबर्गको सम्पत्ति दिनको अन्त्यमा ४.३ अर्ब डलरले बढेको छ भने बेजोसको सम्पत्ति ६३ करोड २० लाख डलरले बढेको छ ।
डिपसिकले च्याटजीपीटी र एन्थ्रोपिकको क्लाउडलाई चुनौती दिने किसिमको मोडल एकदमै कम लागतमा विकास गरेपछि लगानीकर्ताहरूले सिलिकन भ्यालीको ठूलो लगानी गर्ने कुरामाथि प्रश्न उठाएका छन् ।
डिपसिकले ठूलो लगानी र उच्च प्रविधियुक्त चिप्समा निर्भर नरहनुको मुख्य कारण अमेरिकी सरकारले उन्नत चिप्सको निर्यातमा कडा नियन्त्रण लगाएपछि चिनियाँ कम्पनीहरूले शक्तिशाली जीपीयूहरूमा पहुँच पाउन नसक्नु हो । स्केल एआईका सीईओ अलेक्जेन्डर वाङले सीएनबीसीलाई बताएअनुसार निर्यात नियन्त्रणका बावजुद डिपसिक र अन्य चिनियाँ विकासकर्ताहरूसँग सिलिकन भ्यालीले सोचेभन्दा धेरै जीपीयूहरू हुन सक्छन् ।
वाङले एनभिदियाको उच्च प्रविधियुक्त एआई चिप एच१०० लाई उल्लेख गर्दै भने, “चिनियाँ प्रयोगशालासँग मानिसहरूले सोचेभन्दा धेरै एच१०० हरू छन् । मेरो बुझाइमा डिपसिकसँग लगभग ५० हजार एच१०० चिप छन्, जुन उनीहरूले बताउन सक्दैनन् । किनभने यो अमेरिकाले लगाएको निर्यात नियन्त्रणको विरुद्धमा छ ।”