पर्वत । बाग्लुङमा बामगठबन्धनसँग  नेपाली काँग्रेस एक्लै भिड्ने भएको छ । चुनावी तालेमलका क्रममा जनमोर्चासँग तालेमेल गर्ने नेपाली काँग्रेसको रणनीति भएपनि सफल हुन नसकेपछि एक्लै भिड्न लागेको हो । बाग्लुङमा जनमोर्चा निर्णायक शक्ति हो । तीन ठूलो दल नेपाली काँग्रेस, नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्रनै भएपनि जनमोर्चा बाग्लुङमा निर्णायक छ जसका कारण जनमोर्चाको साथ जुन पक्षसँग देखिन्छ त्यहि पक्ष बलियो हुने सम्भावना पनि उत्तिकै छ । जनमोर्चाले माओवादी एमालेको बामगठबन्धनसँग हात मिलाएपछि नेपाली काँग्रेस एक्लै भिड्न बाध्य भएको हो ।

एमाले माओवादी गठबन्धनले मात्रै नेपाली काँग्रेस बाग्लुङलाई पछार्न निकै कठिन थियो तर बामगठबन्धनसँग जनमोर्चाले हात मिलाएपछि भने अब नतिजा बामतिर सर्ने देखिएको छ । जनमोर्चाको साथ पाएको बामगठबन्धनलाई नेपाली काँग्रेसलाई हराउनको लागि अब भने खासै चुनौती देखिदैन । बाग्लुङमा रहेका राजनीति शक्तिहरुको पुरानो अबस्थाका आधारमा हामीले प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभाको निर्वाचनको विश्लेषण गर्ने कोसिस गरेका छौं ।

पुरानो अवस्था कस्तो छ ?

बाग्लुङ यस्तो जिल्ला हो जहाँ २०४८ र २०५१ सालको चुनावमा स्वतन्त्र उमेदवार विजयी भएका थिए । २०५४ सालको चुनावमा दुई क्षेत्र जनमोर्चा र एक क्षेत्रमा कांग्रेस विजयी भएको थियो ।

त्यसपछि भएको पहिलो संविधानसभा निर्वाचनमा क्षेत्र नं १ मा एमालेका रामजीप्रसाद शर्मा, २ मा चित्रबहादुर केसी र तीन नम्बर क्षेत्रमा कांग्रेसका नरबहादुर विजयी भएका थिए ।

दोस्रो संविधानसभाको नतिजालाई हेर्दा बाग्लुङका ३ क्षेत्रमा कांग्रेस नै विजयी भयो । ०७० को उक्त निर्वाचनमा क्षेत्र नं १ बाट कांग्रेसका हरिबहादुर खड्का, प्रकाश शर्मा पौडेल र ज्ञान कुमारी छन्त्याल विजयी भएका थिए ।

सो निर्वाचनमा तीन बामपन्थी दल छुट्टा छुट्टै चुनाव लड्दाको फाइदा उठाउँदै आएको कांग्रेसलाई यो पटक भने दरै झड्का लाग्ने देखिन्छ ।

अहिलेको जनआधार ः स्थानीय निर्वाचन

स्थानीय तहको निर्वाचन नतिजा हेर्दा बागलुङमा छुट्टा–छुट्टै मत हेर्दा कांग्रेस अगाडि देखिन्छ । नयाँ संरचनाअनुसार दुई क्षेत्रमा खुम्चिएको यो जिल्लाको स्थानीय तहको नतिजाअनुसार पनि कांग्रेस अगाडि नै छ ।

तर, एमाले, माओवादी र राष्ट्रिय जनमोर्चाले तालमेल गरेपछि उनीहरु कांग्रेसभन्दा दुई क्षेत्रमा नै बलियो अवस्थामा छन् । जिल्लामा एमालेले क्षेत्र नं १ को प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाको १(क), माओवादीले क्षेत्र नं २ प्रतिनिधिसभा र प्रतिनिधिसभा २(क) लिएको छ । त्यस्तै, जनमोर्चाले प्रदेशसभा १(ख) र प्रदेशसभा २(ख) लिएको छ ।

हामीले वैशाख ३१ गते सम्पन्न स्थानीय निर्वाचनमा सो दलको वडा अध्यक्षका उमेदवारले प्राप्त गरेको मतलाई सो दलको ताजा मतका रुपमा लिएका छौं । जसमा एक्लै लड्दा दुबै क्षेत्रमा कांग्रेस बलियो देखिएपनि तीन बाम एक ठाम हुँदा कांग्रेसलाई गाह्रो मात्रै होइन चुनाव जित्न महाभारत नै हुने देखिन्छ ।

क्षेत्र नं १ ः बाम गठबन्धन ६ हजार मतले अगाडि

क्षेत्र नं १ अन्तर्गत बाग्लुङ नगरपालिका, जैमनी नगरपालिका, बरेङ गाउँपालिका र काठेखोला गाउँपाकिला गरी चार स्थानीय तह पर्दछन् । यो क्षेत्रमा एकल मतका आधारमा कांग्रेस बलियो भएपनि गठबन्धन हुँदा बामको पक्षमा २८ हजार ८०० मत छ भने कांग्रेस र राप्रपाको मत जोड्दा २२ हजार ६१९ मत हुन आउँछ ।

कांग्रेसभन्दा ६ हजार  बढी मतले अगाडि रहेको बाम गठबन्धनको तर्फबाट क्षेत्र नं १ बाट एमालेका डा. सूर्य पाठक उमेदवार बनेका छन् भने कांग्रेसको तर्फबाट सहकारी राज्यमन्त्री चम्पा देवी खड्का उमेदवार बनेकी छन् ।

प्रदेशसभातर्फ १ (क) मा बाम घटकबाट एमालेका इन्द्रलाल सापकोटा, जनमोर्चाका कृष्ण थापा उमेदवार बनेका छन् । कांग्रेसबाट दिपेन्द्र बहादुर थापा र प्रकाश पौडेल उमेदवार बनेका छन् ।

जहाँ  नेपाली काँग्रेसको २२ हजार १ सय ८७ मत  छ भने एमालेको १७ हजार ४ सय ३६ मत, माओवादीको २ हजार १ सय ९० मत, राष्ट्रिय जनमोर्चाको ९ हजार १ सय ७४ मत छ । बामगठबन्धनको कुल मत २८ हजार ८ सय हुन्छ जून नेपाली काँग्रेस माथि भारी हो । राप्रपा नेपालले प्राप्त गरेको ४३२ मत नेपाली काँग्रेसमा जोड्दा पनि काँग्रेससँग २२ हजार ६ सय १९ मत हुन पुग्छ  । जून बामगठबन्धनकालाइ जित्नको लागि प्राप्त छैन ।

 क्षेत्र नं २ ः एक्लै बलियो कांग्रेसलाई गठबन्धन तगारो

जिल्लाको क्षेत्र नं २ अन्तर्गत गल्कोट नगरपालिका, ताराखोला गाउँपालिका, बडिगाड गाउँपालिका, तमानखोला गाउँपालिका, निसीखोला गाउँपालिका, ढोरपाटन नगरपालिका रहेका छन् ।

यो क्षेत्रमा एकल मतका आधारमा कांग्रेस तुलनात्मक रुपमा निकै बलियो अवस्थामा देखिन्छ । बाम तालमेलले गर्दा गठबन्धनको पक्षमा २७ हजार ८०१ मत छ भने कांग्रेसको पक्षमा १७ हजार २२० मत देखिन्छ ।

नतिजा स्थानीय तहको निर्वाचनकै आधारमा नभएपनि यसको प्रभाव हुन्छ नै । यो क्षेत्रमा गठबन्धनको तर्फबाट हालै नयाँ शक्तिबाट माओवादीमा फर्केका नेता देवेन्द्र पौडेल उमेदवार बन्दैछन् भने कांग्रेसबाट नरबहाुदर पुन उमेदवार छन् ।

प्रदेशसभा तर्फ गठबन्धनबाट क्षेत्र नं २(क) मा माओवादीका चन्द्रबहादुर बुढा मगर उमेदवार छन् भने २(ख) मा जनमोर्चाका टेकबहादुर घर्तीलाई अगाडि सारिएको छ । त्यस्तै, कांग्रेसबाट प्रदेशलाई २ (क) बाट मञ्जेश बम मल्ल र २(ख) मा जीत शेरचन उमेदवार बनेका छन् ।

नेकपा एमालेको ७,५६४ मत, माओवादीको  १२,०९८, राष्ट्रिय जनमोर्चाको ८,१३९ मत जोड्दा बामगठबन्धनको कुल  २७,८०१ हुन पुग्छ भने नेपाली कांग्रेसको १७,०१३ मत रहेको छ । काँग्रेसको मतमा राप्रपाको २०७ मत जोड्दा काँग्रेससँग १७,२२० पुग्छ जून बाम गठबन्धनको भन्दा ५५८१ मतले कमी हो ।

 प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभाको पहिलो चरण अन्तरगत बाग्लुङमा चुनाव हुदैछ । 

गत स्थानीय तहको निर्वाचनमा बाग्लुङमा नेपाली काङ्ग्रेस पहिलो दल बनेको थियो । नेपाली काङ्ग्रेसले ४० हजार ८ सय ७३ मत ल्याएको थियो भने नेकपा एमालेले २७ हजार २ सय ७२ र माओवादी केन्द्रले ११ हजार ७ सय ४७ मत ल्याएको थियो । यस्तै तेस्रो दल बनेको राष्ट्रिय जनमोर्चाले १६ हजार ५ सय १४ मत ल्याएको थियो ।

 यस आधारमा यहाँ माओवादी केन्द्र र नेकपा एमालेको मत एकै ठाउँमा मिसाउँदा ३९ हजार १९ हुन्छ, जुन नेपाली काङ्ग्रेसले पाएको मतभन्दा १८ सय ५४ मत कम हो । यहाँ राष्ट्रिय जनमोर्चाको पनि राम्रो मत १५ हजार भन्दा बढी छ । जसका कारण बामगठबन्धनतिर स्पष्टरुपमा बलियो मत देखिएको छ ।  आगामी निर्वाचनका बाग्लुङमा १ लाख ६७ हजार २ सय ८२ मतदाताले मतदान गर्दैछन् ।