माघ ४, काठमाडौँ | नाताबाद, कृपाबाद र आर्थिक लेनदेनमा सरकारी जागिर खाने परम्परा अब भने अन्त्य भएको छ । सेना/प्रहरीको भित्री रोगका रुपमा रहेको नाताबाद र आर्थिक लेनदेनको आधारमा जागिर खाने परम्परा तोडिएसंगै सरकारी जागिर खान योग्यतानै चाहिने भएको छ ।
यसको उदाहरण स्वरूप नेपाली सेनामा जागिरको लागि अधिकृत पदमा केहि समय अघि बिज्ञापन गरेकोमा पुन: बिज्ञापन गर्न बाध्य बनेको छ । सेनामा १ सय ५० अधिकृत छनोट गर्न यसअघि असोजमा गरेको विज्ञापन अनुसार लोकसेवा आयोगले पहिलो पटक लिएको लिखित परीक्षामा आवश्यक संख्यामा उम्मेदवार उत्तीर्ण भएनन्। जसको कारण सेनामा रोजगारीको लागि फेरी अर्को बिज्ञापन गर्नुपरेको छ । सरकारले सेना/प्रहरी हुन लोक सेवा लड्नुपर्ने नीति नलिएको भए एकै पटकमा उक्त कोटा परिपूर्ति हुन्थ्यो । त्यसमा पनि सेनामा वर्चस्व भएकाहरुले आफ्ना मान्छे हुल्न सक्थे वा मोटो रकम अशुलेर अयोग्यलाई पनि भर्ति गर्न सक्थे तर अब त्यो कुरा सम्भव नै छैन ।
जब नीति परिवर्तन भयो तब सेनामा इतिहाँसमै पहिलो पटक सेनामा जागिरको लागि फेरी बिज्ञापन गर्नुपर्ने बाध्यता आईपर्यो । पहिले सेना आफैले सेना छान्थ्यो तर अब भने सबै कुरामा लोक सेवा संलग्न भएको छ । जसको कारण कतिपय सेनाका हाकिमहरुको कमाउने स्रोत ठप्प भएको छ ।
जनशक्ति छनोटको काममा सेनाभित्र मनपरी भएपछी लोक सेवा आयोगले सेना/प्रहरी छान्ने अधिकार पायो जसको नतिजा बिस्तारै देखिन थालेको छ । सैनिक भर्तिमा मोटो रकमले काम बन्ने गरेकोमा अब भने त्यो बाटो बन्द बनेको छ । लोक सेवाले सेना छान्ने अधिकार खोसेपछी सैनिक मुख्यालयमा हंगामा मच्चिएको थियो र बिरोध पनि भएको थियो । सुरक्षा निकायको जनशक्ति ब्यबस्थापन सम्बन्धि संबैधानिक ब्यबस्था भएकै कारण मुख्यालयले आफ्नो बिरोधलाई सकारात्मक रुप दिन सकेन । नयाँ संबिधानको धारा २४३ को उपधारा २ अनुसार निजामती सेवाका पदबाहेक नेपाली सेना, प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी बल, नेपाल अन्य संघीय सरकारी सेवा र संगठित संस्थाको पदमा पदपूर्तिका लागि लिइने लिखित परीक्षा लोकसेवा आयोगले सञ्चालन गर्ने उल्लेख भएका कारण यो बिषय ब्यबहारमै लागु भएको हो । नयाँ नीति कार्यान्वयनमा आएपछी नेपाली सेना जस्तै नेपाल राष्ट्र बैंक, बिमा समिति, नेपाल पर्यटन तथा होटल व्यवस्थापन प्रतिष्ठान जस्ता निकायमा पनि बिभिन्न पदमा दोहोर्याएर विज्ञापन गर्नुपरेको छ ।
नयाँ नीतिको कार्यान्वयन भएसंगै आसेपासे र मोटो आर्थिक लेनदेनमा सरकारी तथा बिभिन्न निकायमा जागिर खाने बाटोको अन्त्य भएको छ | फलस्वरूप राम्रा र योग्यता भएकाहरुले बिस्तारै जिम्मेवार निकायमा पस्ने मौका पाउने भएका छन् ।