खोज

गोविन्द बिश्वकर्मा/कात्तिक २१, सुर्खेत । सुर्खेतमा ९ स्थानीयय निकायको नयाँ संरचनाको अन्तिम प्रस्तावित प्रतिवेदन आयोगमा पठाईएको छ । 

एक उपमहानगरपालिका, ४ नगरपालिका र ४ गाउँपालिका बनाउनुपर्ने सुझाव सहितको प्रतिवेदन शनिबार इमेल मार्फत आयोगमा पठाइएको छ । शनिबार वीरेन्द्रनगरमा पत्रकार सम्मेलन गरी उक्त जानकारी दिइएको थियो । यसको नामाकरण र केन्द्र, वडा विभाजनको सुझावसहितको प्रतिवेदन आयोगमा पेश गरिएको हो । वीरेन्द्रनगरमा सरोकारवालाहरुको सर्वपक्षिय, सर्वदलिय कार्यशाला गोष्ठीको आयोजना गरी सुझाव संकलन गरिएको थियो । 

गोष्ठीमा नेपाल मगर संघ सुर्खेतले मगर समुदायको बाहुल्यता रहेका वडाहरुलाई मगरात स्वायत्त वडा कायम गरिनुपर्ने सुझाव दिएको छ । कार्यक्रमका सहभागीले सुर्खेतलाई १ उपमहानगरपालिका, ४ नगरपालिका र ४ गाउँपालिका गरी ९ वटा स्थानीय निकायमा विभाजन हुँदा उपयुक्त हुने सुझाव दिएका थिए । पहिले ४ सय १७ वटा वडामा विभाजित सुर्खेत अव ९९ वडामा विभाजन हुने भएको छ । ९ स्थानीय निकायको नामाकरण र वडा विभाजन सर्वसम्मत भएको छ भने केन्द्र भने विकल्पसहित प्रतिवेदन पेश गरिएको छ । वीरेन्द्रनगरलाई उपमहानगरपालिका बनाउने प्रस्ताव पेश गरिएको स्थानीय विकास अधिकारी तथ प्राविधिक सहयोग समितिका संयोजक अमृत लम्सालले जानकारी दिए । 

‘नयाँ प्रस्तावित ढाँचाअनुसार साविकको वीरेन्द्रनगर नगरपालिकालाई उपमहानगरपालिका बनाईनुपर्छ भन्ने सुझाव सरोकारवालाबाट आएपछि नगरपालिकालाई उपमहानगरपालिकामा प्रस्ताव गरी प्रतिवेदनमा राखिएको छ’ लम्सालले बताए । छैटौं प्रदेशमा एउटा पनि उपमहानगरपालिका नभएको भन्दै उपमहानगरपालिका बनाउन उपर्युक्त र स्रोत, साधनले सम्पन्न नगरपालिका भएकाले उक्त सिफारिस गरिएको हो । 

अन्तिम संरचनालाई मुर्त रुप दिन जिल्ला विकास समिति सुर्खेत तथा संख्या तथा सिमाना निर्धारण प्राविधिक सहयोग समिति सुर्खेतले शुक्रबार अन्तिम कार्यशाला गोष्ठी सम्पन्न गरेको थियो । आएका सुझावलाई समेट्दै वीरेन्द्रनगर नपालाई उपमहानगरपालिकाको सम्भावना रहेकोले प्रस्ताव गरिएको हो । वीरेन्द्रनगरलाई उपमहानगरपालीका बनाउनका लागी मापदण्ड करिव पुग्ने भएकाले प्रस्ताव गरिएको संयोजक तथा स्थानीय विकास अधिकारी लम्सालले जानकारी दिए । 

जनसंख्याका हिसाबले उपमहानगरपालिका बन्नलाई करिव १ लाख ५० हजारको मापदण्ड रहेको छ । वि.स. २०६८ सालको जनगणनाअनुसार वीरेन्द्रनगरमा १ लाख १ हजार बढी जनसंख्या रहेको छ । क्षेत्रफलका हिसावमा वीरेन्द्रनगर २ सय ६० वर्षकिलोमिटर रहेको छ । 

त्यस्तै जिल्लाको बार्षिक आय १० करोड हुनुपर्ने मापदण्ड छ । वीरेन्द्रनगरको लगभग वार्षिक आय ७ करोड  पुग्ने जनाइएको छ । मध्यपश्चिमाञ्चल विश्वविद्यालय, खेलकुद मैदान, क्षेत्रीय अस्पताल, क्षेत्रीय स्तरका सम्पूर्ण कार्यालय समेत रहेको हुँदा यसलाई उपमहानगरपालिका बनाउनुपर्ने वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाका योजना तथा अनुगमन अधिकृत प्रकाश पौडेलले बताए । वीरेन्द्रनगरका साविकका लाटीकोईली र उत्तरगंगामा जनसंख्या र पूर्वाधारको बृद्धि भईरहेकाले पनि एकीकृत सम्पत्ती कर सहितको प्रतिवर्ष आय लगभग पुग्ने छ । 

गत आर्थिक बर्षमा साढे तीन करोड आय रहेको थियो । चालु आर्थिक बर्षमा करिव ७ करोड आय पुग्ने जनाइएको छ । साविकका लाटीकोईली र उत्तरगंगामा राजश्व, जनसंख्या, आयमा आदिमा बृद्धि भएकाले मापदण्ड पुरा हुने जिविस स्रोतले जनाएको छ । ब्यापार, ब्यवसाय, कृर्षि उत्पादन, वन क्षेत्र तथा भौगोलिक हिसावले मापदण्ड परा हुने देखिन्छ ।

वीरेन्द्रनगर नगरपालिकासहित अन्य गाउपालिकालाई पनि नगरपालिका बनाउन सुझाव आएका छन् । लेकबेशीं गाउपालिकालाई प्रस्तावित नगरपालिकाको लागि प्रस्ताव गरिएको छ । साटाखानी, कल्याण, दशरथपुर, नेटा र लेखफर्सा गाविसहरु मिलाएर बनाईएको यो गाउपालिकालाई पनि जनसंख्या, भुगोल, आय जस्ता मापदण्डका आधारमा नै नगरपालिका बनाउन आयोगमा सिफारिस गरिएको छ । 

जिल्ला विकास समिति सुर्खेतका कार्यक्रम अधिकृत तथा प्राविधिक सहयोग समितीका सदस्य टंकप्रकाश लामिछानेले लेकबेसीं गाउँपालिकामा हालको जनसंख्या करिव ३० हजार ३ सय रहेको जानकारी दिए । क्षेत्रफल १८७० वर्गकिलोमिटर रहेको छ । उक्त गाउँपालिका भन्दा नगरपालिका बनाउनुपर्ने सुझाव आएपछि त्यसै अनुसार सिफारिस गरिएको कार्यक्रम अधिकृत लामिछानेले जानकारी दिए । चिङ्गाड गाउपालिका र चौकुने गाउपालिकालाई बिषेश स्वायत्त क्षेत्रमा राख्न सकिने सम्भावना रहेको जिल्ला विकास समितिले जनाएको छ । 

भौगोलिक विकटता, गरिवी, अशिक्षा लगायतका कारण यी क्षेत्रलाई विषेश क्षेत्रमा राख्न सकिने बताईएको छ । कतिपय वडालाई संरक्षित स्वायत्त क्षेत्रमा राख्नुपर्ने सुझाव पनि आएका छन् । अल्पसंख्यक जातीको बसोवास भएको क्षेत्रमा जनसंख्याका हिसाबले पनि कला, संस्कृती, परम्परा तथा अस्थित्व जोगाई राख्न यस्ता क्षेत्रलाई सुंरक्षित क्षेत्रमा राख्न सकिने भएको छ । अल्पसंख्यक राजी समुदाय रहेको क्षेत्रलाई संरक्षित क्षेत्र घोषणा गर्न सकिने छ । सुर्खेतबासीले दिएका सुझावलाई समेटेर पुनर्संरचानाको प्रतिवेदन पठाइएको र सुझावअनुसार नै पुनर्संरचानामा जाने कार्यक्रम अधिकृत लामिछानेले बताए । नेपाल मगर संघ सुर्खेतले भने छुटै मगरात स्वायत्त वडाको माग गरेको छ । 

मगर संघले आफ्नो सघन बसोवास रहेको क्षेत्रलाई स्वायत्त वडा घोषणा हुनुपर्छ भनेर सुझाव राखेका छन् । मगर समुदायको थाकथलो, रहनसहन, भेषभुषा, भाषा, संस्कृती जस्ता पहिचान बचाईराख्नका लागी मगरात स्वायत्त वडाको माग गरिएको नेपाल मगर संघ सुर्खेतका अध्यक्ष डिलबहादुर वंशिमगरले जानकारी दिए । संघले सुझावसहितको प्रतिवेदन प्राविधिक सहयोग समिति सुर्खेतमा पेश गरेको छ । 

संघका अनुसार चौकुने गाउपालिकामा पर्ने बेतान गाविसका ९ वटै वडा, विजौराका ३, ४, ५ र ६ लाई मगरात स्वायत्त वडा घोषणा गरिनुपर्ने माग राखेका छन् । पञ्चपुरी नगरपालिकामा पर्ने विद्यापुर गाविसका ५, ६, ७ र ८ लाई पनि मगरात वडामा नै समाबेश गर्न माग गरेको छ ।