विमल धामी, चैत्र २९ ,कञ्चनपुर / कञ्चनपुरको दक्षिणी क्षेत्र जोड्ने दैजी–बेल्डाँडी सडक यती बेला सुधारोन्मुख संकेत छ ।
जिल्ला सदरमुकाम देखि दक्षिणी क्षेत्र जोड्ने सबैभन्दा छोटो दुरीमा रहेको उक्त सडक जनताको लामो संघर्ष पछि सरकारी पक्षबाट सुधार हुनै लाग्दा दक्षिणी जनतामा एक किसिमको आसा पलाएको छ । भने एका तर्फ सडक सुधार होला भन्ने पूर्ण विश्वस्त छैनन् ।
विगतका बर्षहरुमा सरकारी बजेट कुम्ल्याउनका लागि आर्थिक वर्षको अन्त्यमा कनिका छरे झै सडकमा ग्राभिलिङ हालिन्थ्यो र उक्त ग्राभिलिङ पनि असारमा स्वाहा हुन्थ्यो । सडक सुधार नहुँदा दक्षिणी क्षेत्रका जनताहरु अझैपनि निकै भयावह यात्रा गर्न बाध्य छन् ।
पूर्व पश्चिम राजमार्ग संगै छोईएका दक्षिणी क्षेत्र जोड्ने कलुवापुर–बेलौरी र दैजी–बेल्डाँडी लगायतका ग्रामिण सडक बर्षातमा हिलाम्मे, गर्मिमा धुलैधुलो जस्ता समस्याबाट ग्रसित छन् । सडक सुधार नभएकै कारण दक्षिणी जनताको प्रत्यक्ष दैनिक जनजिवन देखि समग्र विकास निर्माणमा समेत कच्ची सडक बाधक बनेको छ ।
कृषिका हिसाबले प्रसस्त सम्भावना बोकेको दक्षिणी क्षेत्रमा दुई ठुला चिनी उद्योग लगायत, इटा, टायल, गुर, खाद्य तेल लगायतका साना मझैला उद्योगहरुमा समेत प्रभाव परेको छ । सडकले आम नागरिक र भौतिक विकास निर्माणमा समेत मुख्य बाधा उत्पन्न गरेको छ । जनताका दैनिक जनजिवनका समस्या लगायत राष्ट्रको सर्वाङ्गिण विकासमा समेत चुनौती थपेको तितो अर्थात बेल्डाँडी, बेलौरी कच्ची सडक हो ।
कञ्चनपुरको पहिलो सदरमुकाम बेलौरी हुँदा पनि दक्षिणी क्षेत्रका सडक आजसम्म कालोपत्रे नहुँदा यस क्षेत्रको प्रर्याप्त सम्भावना भएपनि कृषि औद्योगिक क्षेत्र फस्टाउनै सकेन् । कृषकहरुले उत्पादन गरेका कृषिजन्य बस्तुहरु समयमै खपत गर्न नसक्दा कृषकहरु मारमा परेका छन् ।
हालैसालै मात्र खुलेका दुई ठुला चिनी उद्योगमा आफ्नो कच्चा कृषिबस्तु खपत गर्नका लागि समेत कृषकहरुले कच्ची सडकको मात्र मात्र होईन उल्टै आफ्नो लगानी समेत डुबाउनु परेको बाध्यताहरु छन् ।
यस्तै उक्त उद्योग तथा अन्य कृषि बस्तुहरुको सप्लार्यस गर्दा समेत चर्को ढुवानी खर्च गर्नुपर्ने मुख्य कारण कच्ची सडक हो । कच्ची सडकमा ढुवानीकर्ताले जोखिम मोल्नु परेकाले त्यसको भार पनि आम सर्वसाधारण कृषकहरुले बेहेर्नु परेको छ ।
यस्तै यहाँका कृषकहरुले तरकारी फलफुल तथा दुग्ध पदार्थ उत्पादन गरेका बस्तुहरु बजारसम्म पु¥याउन कल्पना समेत गर्दैनन् । किनकी कच्ची सडक नियमित यात्रु बोग्ने बस विच जंगलमा बिग्रीने तथा बजार ढिलो गरि पुग्ने र बर्षातका बेला ठाँउमा पुग्ने नपुग्ने ठेगान नभएका कारण पनि साना कृषकहरु यसरी मारमा परेका छन् ।
१२ है्र महिना सिँचाईको सुविधा भएपनि यहाँका कृषकहरु सडककै कारण विदेशीन बाध्य छन् । यस्तै कच्ची सडकका कारण दक्षिणी आमा, शिशु तथा बृद्धहरुको प्राय सडकमा प्राण समेत गएका प्रसस्त उदाहरण छन् । सर्पले टोकेपछि समयमै उपचार गर्न नसक्दा विच जंगलमै मृत्यु, निमोनिया तथा बालबालिकाहरुमा लाग्ने आकस्मिक रोगका कारण पनि कयैन बालबालिकाहरुले सडकमै प्राण त्यागेका छन् ।
यस्तै सुत्केरी गराउन अञ्चल अस्पताल लग्ने क्र्ममा पनि आमाहरुको कच्ची सडकमा प्राण आहुती भएपनि उनीहरुको मृत्युको कहि कतै पनि अभिलेख राखिएको छैन् ।
यसैगरी यस क्षेत्रका व्यवसायीहरु समेत मारमा परेका छन् । जोखिम मोलेर उपभोक्ताहरुका लागि समानहरु आफूर्ति गरिरहेका छन् । कच्ची सडकमा दोब्बर भाडा, जोखिम मोलेर समान आयात निर्यात गर्दछन् । व्यवसायिक रुपमा समेत कच्ची सडक यस क्षेत्रको विकासमा बाँध बनेको छ । कच्ची सडक हुँदा अन्य क्षेत्र जस्तै शैक्षिक क्षेत्रमा समेत जटिलता समान रहेपनि विद्यार्थीहरुलाई राज्यबाट प्रदान गरिएको अधिकार समेत खोसिएको छ ।
गाडी साहुहरुले कच्ची सडकको कारण देखाउदै विद्यार्थीहरुलाई सार्वजनिक यातायातमा पाउने सहुलियत ४५ प्रतिशत भाडा छुट गदैनन् । कच्ची सडक हुँदा तेब्बर, समय रकम खर्च गरेर पनि यात्रुहरु निश्चित गन्तव्यमा पुग्ने ग्यारेन्टी थिएन् ।
कलुवापुर–बेलौरी २७ किलोमिटर र दैजी–बेल्डाँडी सम्म १९ किलोमिटर, विच विचमा नदि खोला र त्यस माथी जंगल भएका कारण दक्षिणी क्षेत्रको सिङ्गो जनसंख्या यातायात क्षेत्रमा प्रत्यक्ष मारमा छ ।
कच्ची सडकले नछोएको क्षेत्र कहि पनि बाँकी छैन् । विगतको भन्दा यस पटक सडक सुधारको लक्षण समेत राम्रो देखिएको स्थानियहरुको विश्लेषण छ । सडक खण्ड सुधारका लागि अहिले रोड रोलिङ भईरहेको छ । सडक छेउछाउको झारपातहरु समेत हटाईएका छन् । टाढा देखि हेर्दा सडक जस्तो अनुभूती समेत भएको यात्रुहरुले अनुभव गरेका छन् ।
सडक सुधारको शुरुवात हेर्दा सडक सुधारोन्मुख हुने यस क्षेत्रका स्थानियहरुले आशा गरेका छन् । सडक डिभिजन कार्यालय कञ्चनपुरले दैजी देखि कालिकिच सम्म ग्रेट गर्न लागेको छ । सडक डिभिजन कार्यालयका इन्जिनियर डिलानन्द गिरीले सडक डिभिजन कार्यालयले जनताको आवश्यकतालाई मध्य नजर गर्दै ग्रेट गर्न लागेको बताउनुभयो । उहाँका अनुसार बजेट अभाव भएका कारण सडक अझैपनि अलपत्र अवस्थामा रहने छ ।
माथिल्लो निकाय संग बजेट माग गरेपनि नदिएका कारण सडक सुधार गर्न समस्या भएको उनको भनाई छ । ग्रेट गर्दा सडक धुलाम्मे भएकाले सडकमा पानी छर्कन समेत स्थानिहरुले सुझाव दिएका छन् । बेल्डाँडीका स्थानिय युवा मदन खत्रीले धुलोका कारण मानिसको स्वास्थ्य खराब हुने भएकाले सडकमा पानी छर्कन सुझाव दिनुभयो ।
अहिले ताछेको सडक बर्षातको बेला नाजुक हुने भएकाले सडक सुधारका लागि आवश्यक पहल गर्न समेत स्थानियहरुले सरकारी निकायलाई सुझाव दिएका छन् ।
दक्षिणी क्षेत्रका जनताहरुले लामो संघर्ष, प्रतिक्षा र त्यागका विच आज सडक सुधार गर्ने जिम्मा पाएको सडक डिभिजन कार्यालयले जनताको आसा, अपेक्षा अनुसार दिगो कार्य गर्नुपर्ने आवश्कता छ ।
यस क्षेत्रका जनताहरुले समेत उक्त सडक सुधारको जिम्मा पाएको सम्बन्धीत निकाय संग गुणस्तरिय र भरपर्दो काम गर्न अनुरोध गरेका छन् ।