भदौ १६, पर्वत / माथि देखाइएको तस्वीर तपाईलाई केको होला जस्तो लाग्छ । सोच्नुभएको छ होला सायद कुनै स्नान गृह (सुइमिङ पुल) को तस्वीर हो भनेर ।

तर माथि देखाइएको तस्वीर कुनै स्नान गृहको नभई शिवालय खानेपानीको टंकी हो यो । २०५९ सालमा निर्माण भएको यो टंकीमा संकलन भएको पानीनै कुश्माबासीको पिउनेपानीको भकारी हो जून बाँदरको स्नान गृह पनि ।

ख्ुला आकाशमा रहेको यो पानी टंकी बाँदरको लागि स्नान गृह बनेको छ भने अर्को तर्फ बालबालिकाको लागि स्नान गृह( सुइमिङ पुल) पनि बनेको पाइन्छ । जब गर्मी महिना शुरु हुन्छ जंगलमा रहेका बाँदर तथा स्कूले बालबालिका यहि पानी टंकीमा मनोरञ्जन गर्ने थलोको रुपमा प्रयोगमा आउने गरेको स्थानियबासीको भनाई छ । न त कुनै तारबार नै छ न त कुनै टंकीको सुरक्षा व्यवस्थानै, जसका कारण जंगली जनावर चराचुरुङगी देखि लिएर बालबालिकाको लागि कुश्माबासीले पिउदै आएको खानेपानीको टंकी स्नान गृह बनेको छ । साना शहरी खानेपानी आयोजनाद्वारा निर्माण गरिएको यो टंकी स्नान गृह बनेको स्थानिय सरस्वती पोख्रेलको भनाई छ ।

गर्मी महिना शुरु भयो की केटाकेटी देखि लिएर बाँदर समेत टंकीमा पौडि खेल्छन् उनले भनिन् । मुहानबाट आएको पानी यसै टयाङ्कीमा थिग्राउने गरिन्छ । यो भन्दा मुनी रहेका तीन शाखा टयाङ्कीबाट पानी प्रशोधन हुने व्यवस्था मिलाइएको छ, तर तीन वटा टयाङ्कीमार्फत पानी उपभोक्ताहरुको धारमा पठाईने भएका कारण पानी शुद्ध रहेको संस्थाको दावी छ । तीन वटा साना टयाङ्कीमार्फत प्रशोधीत पानी उपभोक्ता कहाँ पठाईने भएका कारण मुख्य ट्याङ्कीमा बाँदरले नुहाउँदैमा खासै असर नपुग्ने संस्थाका कर्मचारी लोक नाथ पोर्खेलको भनाइ छ । थिग्राउने र प्रशोधन गर्ने टयाङ्की हुँदै भण्डारण ट्याङ्कीमा पुग्दा पानी ८० प्रतिशत शुद्ध भईसकेको हुने संस्थाको दावी छ ।

खानेपानीका विभिन्न शाखा टयाङ्कीमा औषधि समेत उपयोग गरिदै आएका कारण पानी ९९ प्रतिशत सम्म शुद्ध रहेको संस्थाले जनाएको छ । यसरी प्रशोधन गरेको पानी उपभोक्ता कहाँ पु¥याए पनि फिल्टर तथा उमालेर उपयोग गर्न संस्थाको अनुरोध गर्दै आएको खानेपानीका प्रबन्धक राजेन्द्र रोकाले बताए । पानीको टंकी खुला हुदाँ बाँदर तथा बालबालिका पौडी खेल्ने गरेको भेटीएपनि पानी भने शुद्धनै भएको रोकाको दाबी छ । बाँदर तथा बालबालिका पौडीने गरेको पाइएता पनि पानीको शुद्धता भएको भन्दै अहिले उक्त टंकीको रेखदेख गर्नको लागि कर्मचारीनै खटाएको उनले जनाए । विगतका बर्षमा बाँदरले पानी टंकीमा पौडीने गरेको नपाइएता पनि यसबर्ष दुइ पटक पानीको टंकीमा बाँदर पौडीएको भेटिएको संस्था आफै स्वीकार गरेको छ ।

कुश्मा नगरबासीले बाँदरको स्नान गृहको पानी प्रयोग गर्दै आएका छन् । शिवालय खानेपानी तथा सरसफाई कार्यालयले पानीको शुद्धताको लागि विभिन्न विधि अपनाएको बताएता पनि बाँदरको मलमुत्रकको रसायन भने कुश्माबासीले पिउदै आएका छन् । खानेपानी तथा सरसफाईको बारेमा सचेताना जगाएको दाबी गर्ने खानेपानी संस्थाले कुश्माबासीले प्रयोग गर्ने पानीको मुख्य टंकीनै सुरक्षित स्थानमा सरसफाइका साथ राख्न भने सकेको देखिदैन ।

अहिले कुश्मा बासीहरुका लागि १७ लाख लिटर पानी खपत हुँदै आएको संस्थाले जनाएको छ । बाँदर नियन्त्रणका लागि संस्थाले कर्मचारी खटाएको भएपनि प्रभावकारी हुन सकेको देखिदैन । यसका लागि दिर्घकालिन योजनाको आवश्यक देखिन्छ । पानीमा ढुवेर वन्य जन्तु तथा केटाकेटीको मृत्यु हुने सम्भावना पनि उत्तिकै प्रवल भएको देखिन्छ । १७ लाख लिटर पानी अटाउने टयाङ्की खुल्ला छाडनुले आयोजनाको कमजोरी औल्याउन सकिन्छ । यसलाई तत्काल छत तथा तार जालीको व्यवस्था गर्न सकेमा दुर्घटना न्युनीकरण हुनुका साथै पानीमा समेत शुद्धता कायम गर्न सकिने थियो । यस तर्फ सरोकारवाला निकायको समयमानै ध्यान जानु आवश्यक छ ।