नयाँ संविधान र महिला अधिकार

Posted on: 16 Apr, 2016

महिला अधिकारका कुरा गरिरहदा नेपालका उच्च ओहोदामा महिलाहरुले नेतृत्व लिएको पाईन्छ । नेपालमा एकै समय राज्यका प्रमुख पाँच पदमध्ये तीनवटाको नेतृत्व महिलाले पाएका छन् । राष्ट्रपतिमा यसअघि नै विद्यादेवी भण्डारी बहाल छिन् भने व्यवस्थापिका प्रमुख पद सभामुखमा ओनसरी घर्ती।

न्यायपालिका प्रमुखका रुपमा सुशीला कार्कीले बिहीबारबाट कायममुकायम प्रधानन्यायाधीश पदबहाल गरेकी छन् । तीन प्रमुख निकायमा एकैचोटि महिला नेतृत्व आउनु मुलुकमा बन्दै गएको महिलामैत्री वातावरणको उपलब्धि हो, साथसाथै संविधानले जुटाएको अवसर पनि हो, ।

समाजमा विभेद समाप्त पार्नुपर्छ भन्ने विकसित चेतनाको उपज पनि हो यो अवसर। नेपाली समाजमा राजनीतिक विभेदको चेतना हट्दै जानुले पनि आज महिलालाई यो अबसर दिलाएको छ ।  ’२०४७ पछि आन्दोलन, संगठन, प्रेस स्वतन्त्रता बढे। कानुनी विभेद हटाउन आन्दोलन भए। पहिलो र दोस्रो संविधानसभामा महिलाको संख्या बढ्यो। पार्टीहरूमा दबाब बढ्दै गयो ।

जसका कारण पनि आज यो सम्भव भयो ।  ३३ प्रतिशत अधिकारमा कुन्ठित भएका  आधा आकाश ढाकिएका महिला राज्यको उच्च पदमा पुगे । अब महिला हक अधिकारमा उनीहरुको कदम चल्छ की चल्दैन त्यो भने बाँकी दिनले बताउँला तर नयाँ संविधान जारी भएसँगै महिला नेतृत्व देशको प्रमुख पदको नेतृत्व गर्नु भनेको देशका लागि र महिलाहरुको लागि नयाँ संविधानले दिएको अधिकार र उपलब्धीनै मान्नुपर्छ ।

अझैपनि कतिपय राजनीतिक दलमा महिला सहभागीता न्यून भएको पाइन्छ । चूनावी र्मैदानमा उत्रिने बेलामा पनि महिलालाई चूनावी र्मैदानमा प्रतिस्पर्धा गर्न नदिने काम पनि भैरहन्छन् तर पनि अबसर पाएका महिलाहरु देशले नयाँ संविधान पासँगै देशको प्रमुख अंगमा पुग्न सफल भएका छन् जून महिलाहरुको लागि गौरवको विषय पनि हो । राज्यको तीन ठूलो पदमा नेतृत्वकर्ताका रुपमा महिला रहेता पनि  गाउँका महिला शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगारी, सामाजिक, पारिवारिक मर्यादाबाट  अझैपनि वञ्चित छन् । यी समस्या सम्बोधन गर्दै महिलालाई अझ बढी सशक्तीकरण गर्न अहिलेको उपलब्धिलाई उपयोग गर्न आवश्यक छ ।

  तीन महिला प्रमुख हुनुको अवसर, उत्साहलाई प्रतिफल बनाउन मुलुकका लाखौं महिला लक्षित नीति कार्यक्रम ल्याउनुपर्छ,’ तब मात्र सवै महिलाले समान अधिकार र न्यायको अनुभूति गर्न सक्छन् । राजनीतिक दलमा महिलालाई अघि बढाउन पर्छ र अधिकार दिनुपर्छ भन्ने पछिल्लो समयमा सोचको विकास हुनु र संविधानमा महिला हक अधिकारका कुरा उल्लेख हुनु महिलाको यो अबसर हो ।

राज्यका तीन प्रमुख पदमा महिला पुग्नु सबैको सन्तोष र गौरवको विषय बनेको छ तर सोही अनुसार महिलाका हक अधिकारको लागि कार्य गर्छन् की गर्दैनन् त्यो भने प्रतिक्षाको विषय रहेको छ । जे होस् देशले नयाँ संविधान जारी भएसँगै  तीन ठूला पदमा महिला नेतृत्व पाएको छ जून  गौरवको विषय हो । नेतृत्वमा पुगेमा महिलाले महिलाको हक अधिकारको लागि आवाज उठाउदै न्याय र समतामूलक समाज निर्माणमा भूमिका खेल्न सक्नुपर्छ ।

यस बिषयमा तपाइको प्रतिक्रिया...!