वैशाख १३, काठमाडौं | जेफ बेजोस र इलोन मस्क अन्तरिक्षलाई उपनिवेश बनाउन चाहन्छन् । नासा पनि मंगल ग्रहको धुलौटे सतहमा मानिसलाई पुर्याउन चाहन्छ । चन्द्रमा वा कुनै ग्रहमा बस्ती बसाउने मानिसको रहर हो भने त्यहाँ उनीहरूले के खालान ? चासाेकाे विषय छ ।

अन्तरिक्षमा बोटबिरुवा उमार्नका लागि थुप्रै प्रयोग र परीक्षणहरू भएका छन् । अनि गत साता अन्तरिक्षमा मासु उत्पादन गर्न सकिन्छ कि भनेर नयाँ परीक्षण सुरु भएको छ । मानव शरीरका लागि आवश्यक पोषणको स्रोत प्राप्तिका लागि यो सानो प्रारम्भिक अध्ययन हो । तर यसका परीक्षणकर्ताहरूले यो भविष्यको अन्तरिक्ष यात्राका लागि ठूलो कदम हुन सक्ने आशा व्यक्त गरेका छन् ।

कोषबाट मासु उत्पादन गर्ने विषयमा विज्ञ मानिएको इजरेली कम्पनी आलेफ फार्म्सले कल्पना गरेको यो परीक्षण अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनमा निजी अन्तरिक्षयात्रीहरूको एउटा टोलीले गर्दै छ । केहीले यसरी मासु उत्पादन गर्नुभन्दा पृथ्वीबाटै लग्नु सहज हुने बताउँदै यो तरिका अन्तरिक्षयात्रीका लागि भरपर्दो नहुने तर्क गरेका छन् ।

कसरी होला मासु उत्पादन ?

कोशिकाबाट धेरै मात्रामा मासु उत्पादन गर्ने कार्य पृथ्वीमा पनि सहज छैन । आलेफ फार्म्स पृथ्वीमा यस्तो प्रयास गरिरहेका केही कम्पनीमध्ये एउटा हो र अन्तरिक्षमा परीक्षण गर्ने पहिलो हो । कुनै मासुको कोषलाई बढ्न आवश्यक अमिनो एसिड र कार्बोहाइड्रेटजस्ता वस्तु दिएर मांसपेशीजस्तो बनाइन्छ र त्यो हामीले खाने मासुजस्तै हुन्छ ।यस्तो मासु मदिरा कारखानाको जस्तो ट्यांकीमा उत्पादन गरिन्छ ।

यसरी मासु उत्पादन गर्दा जनावर पाल्दा उत्पादन हुने मिथेन ग्यास कम हुने हुनछ । यसले पर्यावरणमा पर्ने असरहरू कम हुने विज्ञहरूको विश्वास छ ।आलेफ फार्म्सका अन्तरिक्ष कार्यक्रम प्रमुख ज्भिका तामरीका अनुसार गुरुत्वाकर्षण नभएको स्थानमा यसरी मासु हुन्छ कि हुँदैन भन्ने वैज्ञानिकहरूलाई यकिन छैन । त्यसैले एप्रिल ८ का दिन चार अन्तरिक्षयात्री स्पेसएक्सको यानबाट पहिलो निजी अभियानमा अन्तरिक्षतिर प्रस्थान गर्दा उनीहरूले जुत्ताको बाकसजत्रो बट्टामा मासुको कोष र त्यसलाई बढाउन चाहिने आवश्यक अन्य सामग्री पनि बोकेका थिए ।

उनीहरू एप्रिल २४ मा फर्किन्छन् र त्यसपछि त्यो कोषलाई अध्ययन गरिने भएको छ । तर अन्तरिक्षमा मासु उत्पादन गर्ने परीक्षण सफल भए पनि त्यो राम्रो उपाय नहुन सक्ने केही वैज्ञानिकहरू दाबी गर्छन् । बजारमा किन यस्ता मासु पाइँदैन भन्ने कारणमा लियोनार्दो डी कार्पियोजस्ता मानिसहरूले यो उद्योगमा करोडौँ डलर खर्च गरेको भए पनि अहिलेसम्म यस्तो मासु ठूलो परिमाणमा उत्पादन गर्न सकिएको छैन ।

आलेफ फार्म्सले इजरेलमा रेस्टुराँहरूमा यस्तो मासुको परिकार बेच्नका लागि आवश्यक अनुमति कुरिरहेको छ । यो मासुले पृथ्वीमा पनि खान सुरक्षित वस्तुका रूपमा अनुमति पाएको छैन ।अन्तरिक्षमा थप समस्या पनि छन् । बर्केलेका रासायनिक इन्जिनियर डेभिड हम्बर्ड भन्छन्, ‘मासुका कोष बिस्तारै बढ्छन् ।

त्यसमा ब्याक्टेरिया पस्यो भने त्यो द्रुत गतिमा बढ्छ, अनि त्यो मासु रहँदैन, ब्याक्टेरिया हुन्छ र फ्याँक्नुपर्छ । ’ आलेफ फार्म्सले अन्तरिक्षमा धेरै मासु उत्पादन गर्न नपर्ने भएकोले यो समस्यालाई सजिलै निराकरण गर्न सकिने बताउँछ । तर कुनै ग्रहमा मानव समुदाय भएको ठाउँमा यस्तो मासुमा ब्याक्टेरिया पस्यो भने त्यो पृथ्वीमा खडेरी लागे जस्तै हुन्छ । आलेफ फार्म्सलका अनुसार अन्तरिक्षमा खानेकुरा लैजानु अत्यधिक महँगो पर्न जान्छ ।

नासाले सन् २००८ मा गरेको अनुमानअनुसार आधा किलो खानेकुरा पृथ्वीबाट अन्तरिक्ष पु¥याउन झन्डै सवा लाख रुपैयाँ खर्च लाग्छ । मंगलमा पु¥याउन त झन् धेरै लाग्छ । आलेफ फार्म्सले त्यहीँ मासु उत्पादन गर्न सकियो भने त्यो निकै सस्तो पर्छ । तर यहीबाट त्यसमा हाल्ने अन्य रसायनहरू लग्नुपर्दा त्यो खासै फरक नपर्ने हम्बर्ड बताउँछन् ।

परीक्षणमा मासु उत्पादन गर्न सकिने पत्ता लगाउनु र त्यो उत्पादन गर्नु बीच ठूलो खाडल पनि छ । अनि त्यो पृथ्वीबाट लग्नुभन्दा सस्तो र विश्वसनीय बनाउनु पनि गाह्रै छ । आलेफ फार्म्सको सपना ठूलो छ तर अहिलेका लागि उसको सङ्घर्ष पृथ्वीमै बेच्नका लागि यथेष्ट मात्रामा यस्तो मासु बनाउनु हो । यी खनिज जसका लागि भविष्यमा विभिन्न देशबीच चर्को प्रतिस्पर्धा हुन सक्छ । -बीबीसी