कविता उपाध्याय/चैत ११, रोल्पा । “धेरै पढेर ठूलो मान्छे बन्ने रहर थियो तर भाग्यले साथ दिएन अब श्रीमतीलाई पढाएर मनको धोको पूरा गर्ने सोचमा छ ।” नुवागाउँ–६ रोल्पाका २४ वर्षीय घनश्याम बुढाको भनाइ हो यो । 

बुढाले कक्षा ३ उत्तीर्ण गर्नुभएको छ । उहाँकी श्रीमती जिल्ला बाहिरबाट सिएमएको परीक्षा दिएर हाल लिबाङको एक विद्यालयमा प्लस टु मा अध्ययनरत हुनुहुन्छ । श्रीमतीले पढ्ने आँट गर्दासम्म पढाउने उहाँको धोको छ । यो जोडीको विवाह भएको दुई वर्ष बितिसकेको छ । तर उहाँहरुले सन्तानको बारेमा सोंच्नु भएको छैन । 

आफू एकछाक खाएर एकसरो लगाएर भए पनि श्रीमतीलाई उच्च शिक्षा दिलाउने बुढाको धोको छ । “सन्तानका बारेमा केही सोचेका छैनौँं, उनले पढेर कुनै जागिरमा जोडिएपछि सन्तानको रहर पूरा गर्ने निधो गरेका छौंँ,” उहाँले भन्नुभयो । 

आफू दुई वर्षको नाबालक हुँदा उहाँका बुबाको झाडापखालाका कारण मृत्यु भएको थियो । त्यसको ६ महिना पुग्न नपाउँदै दूधे बालकसहित चारजना नाबालक छोराछोरीलाई घरमै छोडेर उहाँकी आमाले अन्तरजातीय विवाह गरेर गएको भन्ने सुने पनि उहाँलाई बुबाआमाको मुहार त के झझल्को समेत छैन । 

बुढाका अनुसार घरमा भएकी ठूलीआमाले दुःखसुख गरेर हुर्काएपछि उहाँको संसार देख्ने सपना त पूरा भयो तर पढेर केही गर्ने रहर अझै पनि अधूरो नै रहेको छ । त्यसैले उहाँ श्रीमतीलाई पढाएर आफ्नो धोको पूरा गर्ने रहरमा लागिपर्नुभएको छ । 

जन्म तथा कर्म दिने अभिभावकले छोडेपछि उहाँको बाल्यकाल निकै कष्टकर बन्दै गएको थियो भन्ने सुनेको भए पनि आफ्नो बाल्यकालका बारेमा उहाँ अनभिज्ञ हुनुहुन्छ जसका कारण उहाँले विद्यालय जाने र उच्च शिक्षा हासिल गर्ने अवसरबाट वञ्चित हुनुपरेको हो । 

हाल उहाँ लिबाङको एक ग्रिल उद्योगमा मिस्त्री काम गर्नुहुन्छ । करिब दुई वर्ष पहिले विवाह बन्धनमा बाँधिएको यो जोडी समाजमै उदाहरणीय बन्दैछ । 

उहाँकी श्रीमतीको पनि उस्तै दर्दनाक कथा छ । अर्थाभावका कारण उहाँ नियमित विद्यालय जान सक्नुभएन । कक्षा–८ उत्तीर्ण गरेसँगै खुल्ला विद्यालयबाट एसएलसी उत्तीर्ण गरेपछि उहाँको पढाइले विश्राम पाउँदै थियो तर बुढासँग विवाह बन्धनमा बाँधिएपछि आफू जोखिमयुक्त काम गरेर भए पनि श्रीमतीलाई पढ्ने वातावारण मिलाउँदै आएको उहाँले बताउनुभयो । 

“पितृसत्तात्मक सोच र चिन्तनमा जेलिएको हाम्रो समाजमा महिला घरकै काममा जोतिइरहँदा पनि पुरुष कुलतमा फसेका प्रशस्तै उदाहरण देख्न पाइन्छन् तर बुढाले आफू मिस्त्री काममा खटेर पनि श्रीमतीलाई पढ्ने अवसर जुटाइरहनुभएको छ यो एकदमै सराहनीय काम हो,” उहाँका एक सहकर्मीले भन्नुभयो । 

दश वर्षको उमेरमा श्री जनता प्राथमिक विद्यालय नुवागाउँ रोल्पामा १ कक्षामा भर्ना भएका बुढाले कहिले पनि विद्यालय पोसाक लगाउनु भएन । तीन कक्षा पढ्दासम्म उहाँले आधा दर्जन कापी र करिब आधा दर्जन डटपेनका भरमा ३ कक्षा उत्तीर्ण गर्नुभयो । तर साँझ बिहानको समस्या हल गर्न गाह्रो भएपछि चार कक्षाको पढाइलाई बीचमै रोकेर उहाँ कामको खोजीमा काठमाडाँैको इँट्टाभट्टा जानुभयो । त्यहाँबाट फर्केर पटक÷पटक वैदेशिक रोजगारिका लागि कहिले मलेसिया त कहिले कतार पुगेका बुढा अब स्वेदशमै केही गर्ने सोचमा हुनुहुन्छ । 

हातमा सीप र मनमा आँट भए स्वदेशमै प्रशस्तै काम पाइने उहाँको भनाइ छ । एकबारको जीवनमा श्रीमान् श्रीमती एकले अर्कालाई बुझ्नसके, दुःखसुख साटेरसँगै बाँच्न पाए जीवनमा त्यो भन्दा ठूलो सुख अरु केही नहुने बुढाको भनाइ छ । रासस