२२ कार्तिक २०८१, बिहीबार

कोशी प्रदेश

मधेस प्रदेश

बागमती प्रदेश

गण्डकी प्रदेश

लुम्बिनी प्रदेश

कर्णाली प्रदेश

सुदूरपश्चिम प्रदेश

काठमाडौँ - KTM

बसोबास दिवस: बाढीपहिरोले उठिबास, छैन सुरक्षित आवास

२१ आश्विन २०८१, सोमबार १३:२०

काठमाडौं । आज विश्वभर आवास(बसोबास) दिवस मनाइंदै छ । सरकारले यस वर्ष नेपालमा ‘कर्मशील युवा ः समुन्नत सहर’ नाराका साथ विश्व बसोवास दिवस २०८१ मनाइरहेको छ ।

तर काठमाडौं उपत्यकालगायत देशका १४ जिल्लाको अवस्थाले आवास दिवसलाई गिज्याइरहेको छ । बाढी र पहिरोले धेरै मानिसहरुको उठिबास भएको छ ।
२०७२ सालमा आएको भुकम्पका समयमा पहाडी भु–भागबाट बेसीतर्फ झरेका कैंयौं नागरिकहरुको अहिले उठिबास भएको छ । नदी किनारमा बसोबास गर्नेहरुको घरबास गुमेको छ । काठमाडौंका सुकुम्वासी बस्तीहरुमा धेरैको छानो खोसिएको छ र घरहरु बाढीको चपेटामा परेको छ ।

देशको प्रमुख प्रशासकीय निकाय सिंहदरबार काठमाडौं नजिकका शंखमुल, चोभार, बल्खु, थापाथली, कोटेश्वर नरेफाँट तथा ललितपुरका टीकाभैरव, नख्खु, टीकाथली, गोदावरी, लामाटार सिस्नेरी, काभ्रेको पनौती, सिन्धुलीको खुर्कोटलगायतका स्थान अहिले बाढी तथा पहिरोको चपेटामा छ भने केही स्थान उजाड बनेका छन् ।
काभ्रे, सिन्धुपाल्चोक, सिन्धुली, काठमाडौं, ललितपुर, भक्तपुर, धादिङ, ताप्लेजुङ, पाँचथरसहितका केही जिल्लाहरुमा अहिले बाढी तथा पहिरो प्रभावित स्थानीयहरु घर छाडेर हिडेका छन् ।

सबैका लागि उपयुक्त आवास सुनिश्चित गर्ने उद्देश्यले विश्वको ध्यानाकर्षण गर्न सुरु गरिएको यो दिवसमार्फत दिगो सहरी विकास प्रवर्दन गर्ने लक्ष्यसमेत राखिएको छ । तर यसैबर्ष सयौं नेपालीहरुले वासस्थानको अभाव झेलिरहेका छन् ।

सहरी विकास तथा भवन निर्माण विभागले सरकारी एवं गैरसरकारी क्षेत्रबाट मनाउन सुरु गरेको यो दिवस नेपालले मनाउन सुरु गरेको २३ वर्ष भइसकेको छ । तर यी २३ वर्षहरुमा नेपालमा सहरी क्षेत्रको आवासको व्यवस्थापन झनै फितलो देखिन्छ ।

सहरी क्षेत्रमा घर तथा भवन निर्माण गर्दा होस् या त विकास निर्माणका सन्दर्भमा नै किन नहोस् व्यवस्थित आवासीय अवस्थालाई ध्यान दिएको पाइंदैन ।
फितलो नीति र योजनाका कारण नेपालमा स–साना विपद्को अवस्थामा पनि धेरै जनधनको क्षति हुने गरेको पाइन्छ ।

गृह मन्त्रालयका प्रवक्ता ऋषिराम तिवारीका अनुसार गत ११ र १२ असोजमा परेको अविरल वर्षाका कारण मात्रै बाढी तथा पहिरोमा परी ४ हजार ६६७ घरहरु पूर्ण रुपमा क्षति पुगेको तथ्यांक छ। यसैगरी ५ हजार ३१० घरमा आंशिक क्षति पुगेको छ ।

१६ हजार २४३ परिवार बाढीपहिरोबाट प्रभावित भएका छन् भने १० हजार ८०७ जना विस्थापित भएका छन् । बाढी पहिरोमा परी हालसम्म २४४ जनाको मृत्यु भएको छ । अझै १९ जना बेपत्ता छन् भने १७९ जना घाइते छन्। बाढीपहिरो प्रभावित क्षेत्रबाट १७ हजार १७४ जनाको उद्धार गरिएको छ ।

बाढीपहिरोबाट घर गुमाएकाहरूलाई अस्थायी आवास बनाउन सरकारले अनुदान रकम दिने घोषणा गरेपनि त्यो कार्यान्वयनमा नआउँदा पीडितहरुको विल्लिबाठ भएको छ । लाभग्राही पहिचान भएको तीन दिनभित्रमा पहिलो किस्ताको अनुदान दिइसक्ने निर्णय भएपनि त्यो कार्यान्वयन हुन सकेको छैन ।

नेपालको संविधान (२०७२) को मौलिक हकका रुपमा प्रत्येक नागरिकलाई आवास अधिकार हुने प्रत्याभूति गरिएको छ । संविधानको धारा ३७ मा प्रत्येक नागरिकलाई उपयुक्त आवास हकको व्यवस्था गर्दै कुनैपनि नागरिकलाई निजको स्वामित्वमा रहेको वासस्थनबाट हटाइने वा अतिक्रमण नगरिने उल्लेख छ । तर प्रक्रिया मिचेर घर बनाउने श्रृखंला नरोकिंदा विशेषगरी खोला तथा नदी किनारमा नागरिकहरु बाढीको चपेटामा पर्दै आइरहेका छन् ।

सरकारले दिगो विकास लक्ष्यले एक दशमलव एकले समावेशी तथा दिगो सहरीकरण गर्ने लक्ष्य लिएको छ । दिगो सहरीकरणका लागि दीर्घकालिन योजना बनाइने गरेको भएपनि योजना फितलो हुँदा प्रभावकारी देखिएका छैनन्।

दिगो सहरीकरणका लागि सहरी विकास मन्त्रालय तथा विभागले सघन सहरी विकास कार्यक्रम, क्षेत्रीय सहरी विकास आयोजना, सहरी करिडोर आयोजना, नयाँ सहर आयोजनामार्फत विभिन्न स्थानीय तहमा सामाजिक तथा आर्थिक पूर्वाधार विकासका कार्यक्रमहरु गर्दै आएका छन् ।
संयुक्त राष्ट्र संघीय मानव बसोवास कार्यक्रम (युएन ह्याबिट्याट) को आह्वानमा सन् १९८६ देखि अक्टोबर महिनाको पहिलो सोमबारका दिन यो दिवस मनाइरहेको छ । नेपालमा भने सन् २००१ देखि सरकारी एवं गैरसरकारी क्षेत्रबाट यो दिवस मनाउन सुरु गरिएको पाइन्छ ।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

मुख्य समाचार
सबै विदेशी श्रमिकलाई सञ्चय कोष सुविधा दिने मलेसियाको घोषणा शान्ति प्राप्त गर्नका लागि योगलाई आत्म साथ गरौं: मेयर गजेन्द्र महर्जन छठ पूजामा छालाको जुत्ता लगाएरै सूर्यलाई अर्घ दिएपछि राष्ट्रपतिको आलाेचना करेन्ट लागेर नेपाली सेनाको मृत्यु ‘ह्रस्व दीर्घ’ रिलिजमा ब्रह्मानन्दम नेपाल आउने! उपनिर्वाचनका लागि रास्वपाले खटायो सातै प्रदेशमा नेता फेसबुक प्रेम: पेटमा गर्भ रहेको थाहा पाएपछि ब्लक गरेर प्रेमी भागेपछि.. सलमानपछि शाहरुखलाई पनि ज्यान मार्ने धम्की, पुलिस स्टेसनमा उजुरी दर्ता हात भाँचिएर अस्पतालमा ल्याइएकी बालिकाको मृत्यु, ३ चिकित्सक प्रहरी नियन्त्रणमा चलचित्रपूर्ण बहादुरको सारंगीले अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पनि तहल्का पिट्दै, अधिकांश शोहरु हाउसफूल क्यानडा-अमेरिका सिरिजमा ठूलो मौका गुमायौं : रोहित पौडेल जापान जान नक्कली कागजात बनाउन मन्त्री अधिकारीकै मिलेमतो, गयो मन्त्री पद सीआइबीले थाल्यो एसपी र इन्स्पेक्टर मुछिएको ‘हनी ट्रयाप’ प्रकरणको अनुसन्धान फेसबुकमा दीपकराज गिरी र निश्चल बस्नेत जुवारि पहिलो पटक स्थानीय तहको निर्वाचनमा भाग लिँदै रास्वपा आज (बिहीबार) एकैदिन तोलामा चार हजार रूपैयाँ घट्यो सुनको मूल्य, किन घट्यो? छठ पर्वले सामाजिक विभेद र विसङ्गतिलाई अन्त्य गर्न सहयोग पुगोस्: राष्ट्रपति च्याम्पियन्स लिगमा आर्सनल इन्टरमिलानसँग १–० गोलले पराजित चाडपर्व सामाजिक सम्बन्ध र सांस्कृतिक सौहार्दताका धरोहर हुन् ः देउवा आजको विदेशी मुद्राको विनिमय दर कति ? हेर्नुहोस