(सास), काठमाडौँ । विवाहको अर्थ पुरुषद्वारा स्त्रीलाई विशेष रूपबाट आफ्नो घर लैजाने हुन्छ । सनातन धर्ममा विवाहलाई सम्झौता हैन संस्कार भनिएको छ । यो धर्मको साधन हो भनिएको छ । दुवैजना संगै रहेर धर्मको पालनाको सकल्प पुरा गर्नुपर्छ भनिएको छ । विवाहको माध्यमद्वारा नै सृष्टिको विकासमा योगदान मिल्छ । यसैबाट व्यक्ति पितृऋणबाट मुक्त हुनेगर्छन् ।
यो संस्कार एकदमै महत्वपूर्ण संस्कार हो । यो पनि यज्ञ गरेर र बिभिन्न बेदमा आधारित मन्त्र पढेर पुरा गरिन्छ । वेद-मन्त्रमा पति र पत्नीको लागि काम दिईएको हुन्छ र यसैलाई ध्यानमा राखेर अग्निको साथमा ७ फेरा लिईन्छ ।
जसरी हाम्रो आमा-बाबुले हाम्रो जन्म दिए उस्तै तवरले हामीले पनि आफ्नो कर्तव्य पुरा गर्नुपर्छ । हाम्रो कर्म सृष्टि चलाउनु हो अनि हाम्रो कुल/परम्परा जोगाउनु हो । आफ्नो बच्चालाई सनातन संस्कार दिनुपर्छ र धर्मको सेवा गर्न सिकाउनु पर्छ ।
त्यसैले पनि हाम्रो १६ संस्कार मध्ये सबै भन्दा महत्वपूर्ण संस्कार विवाह संस्कार हो ।