खोज

पर्वत मंसिर २५ गते । जिल्लामा संचालनमा रहेका अधिकांश सहकारीले ग्राहकबर्गलाई मात्रै नभइ महिलाहरुको श्रम शोषणा गरेको भेटिएको छ ।

सहकारी संघसंस्थाहरुले बचत उठाउनको लागि महिलाहरुको प्रयोग गर्ने तर  पारिश्रमिक भने सोही अनुसारको नदिने गरेको देखिएको छ । जिल्लाको एक सहकारी संस्थामा काम गर्ने युवतीका अनुसार सहकारीले श्रमको शोषण गरेका छन् । उनका अनुसार अधिकांश सहकारीले बचत उठाउने महिलाहरुलाई न्यून पारिश्रमिक दिने गरेका छन् । आजको सहारान्यूजले खबर छापेको छ । 

मासिक ३ हजार देखि अधिकतम ५ हजारसम्म बचत तथा ऋण उठाउनेहरुलाई मासिक तलब दिइने गरिएको छ । भने व्यवस्थापकलाई मासिक ७ देखि ८ हजारसम्म दिने गरेको पाइएको बताइन्छ । तर   सहकारीकले      गरेको श्रम शोषणको छानविन तथा अनुगमन कसैले पनि गर्न सकेको अबस्था छैन ।  सहकारीले मासिक तलक कम दिने गरेको तर भनौ भने जागिर बाट हात धुनुपर्ने अबस्था रहेकोले पनि सहकारीको विरुद्धमा आफुहरु बोल्न नसकेको सहकारीमा बचत उठाउँदै आइरहेका युवतीहरुको गुनासो छ ।

काम धेरै गर्नुपर्छ तर तबल सुविधा कम छ कसलाई भन्ने भनौ भने त्यहि जागिरबाट पनि निस्कनुपर्ने बाध्यता हुन्छ त्यसैले चुप छौं सहकारीमा काम गर्ने एक युवतीको भनाई । सहकारीले पछिल्लो समयमा कलकर्जाको नाममा ऋणकर्ताबाट अत्याधिक रुपमा व्याज लिने गरेका छन् । 

कल कर्जा भन्दै ५० हजारको दैनिक १ सय देखि २ सयसम्म कर लिने गरेका छन् । सहकारीको नाउमा पछिल्लो समयमा महिलामाथि श्रम शोषणा तथा बचत र ऋणीहरुलाई चकौ व्याजदर लिने गरेको पाइएको छ ।

सहकारी कर्मचारीको व्यवस्था नभएकोले संस्थालेनै आफ्नो आन्तरकि नियमावली अनुसार कर्मचारी राख्ने भएकोले महिला शोषण भएको भन्न नमिल्लने सहकारी अधिकृत विष्णु प्रसाद शर्माले बताए । सहकारी संस्थाले सरकारी तलब सुविधा अनुसार राख्न सक्ने अबस्था पनि नरहेको तर कतै कतै सरकार तलब अनुसार पनि कर्मचारी परिचालन गरेको भेटिएको उनको तर्क छ । सहकारीले आफ्नो नियमावली अनुसार करारमा कर्मचारी राखेको हुदाँ शोषणा नभएको तर  बेरोजगारका कारण पनि कम सुविधामा श्रम गर्न बाध्य रहेको उनले बताए ।सहकारीमा बचत बचतमा ३  प्रतिशत र बचत ऋणमा ६ प्रतिशत व्याज बाहेक  बढी लगाउन नमिल्लने शर्माले बताए । पछिल्लो समयमा सहकारीमा बढेको कलकर्जाको भन्ने कर्जा सहकारी ऐनमा नभएको भन्दै त्यसविषयमा उजुरी परे छानविन हुने शर्माले बताए ।कल कर्जा भनेको के हो सहकारीले पुष्टि गर्न सक्नुपर्ने अन्यथा कारवाही हुने भन्दै कलकर्जा सहकारी ऐनमा नभएको कर्जा भएको उनले बताए । बजारमा पछिल्लो समयमा  सहकारीहरुले कल कर्जाको नाममा व्याज धेरै लिने गरेको सुनिएता पनि त्यसविषयमा उजुरी नपरेको उनले बताए ।