१० मंसिर २०८१, सोमबार

कोशी प्रदेश

मधेस प्रदेश

बागमती प्रदेश

गण्डकी प्रदेश

लुम्बिनी प्रदेश

कर्णाली प्रदेश

सुदूरपश्चिम प्रदेश

काठमाडौँ - KTM

छानामा आगोको राँको बालेर सर्बसाधारणले साउने सक्रान्ती मनाए

१ श्रावण २०७४, आईतवार १६:२०


टेक शाही/साउन १, डोल्पा । तल्लो डोल्पाका स्थानियहरुले छतमा आगोको राँको बालेर साउने सक्रान्ती मनाए । 

सल्लाको दियालोले छतका कुना कुनामा आगोको राँको बालेर साउने सक्रान्ती मनाउदै लुतो फालेका छन । दियालो बालेर लुतो फाल्ने प्रचलन तल्लो डोल्पाका सबै गाँउहरुमा रहेको पाइन्छ । तर त्रिपूराकोट नगरपालिकाको साबिकको पाहाडा गाबिसको शेरगाँउ र भोटगाँउमा भने यो दियालोको राँको  बालेर साउने मनाइदैन । त्यसका साथै मथिल्लो डोल्पाका कुनै पनि बस्तिका मानिसले यो पर्व मनाउदैनन । 


साउने सक्रान्तीको दिनमा साँझ पख दियालोको राँको बालेर लुतो फाल्ने प्रतलन तल्लो डोल्पाका मुड्केचुला गाँउपालिका,जगदुल्ला गाँउपालिका,त्रिपूरा सुन्दरी नगरपालिका,ठुलिभेरि नगरपालिका र काईको गाँउ पालिकाका सबै गाँउहरुमा रहेको पाइन्छ । एक गाँउका मानिसले अर्को गाँउका मानिसलाइ गालि गर्दै आगोको राँकोहरु फाल्ने र त्यसैलाइ लुतो फालिएको अर्थात साउने बिशेष चाड मनाइएको मान्ने चलन डोल्पामा रहेको छ । 

डोल्पा अन्य पूराना परम्परागत चाडवाडहरु लोप हुदै गए पनि साउनेमा राँको बालेर लुतो फान्ले पर्वले भने हाल सम्म पनि प्राथमिकता पाएको नागरिक समाजका अगुवा सुरेन्द्र ढकालले बताउनुभयो । अबका दिनमा छतमा धेरै राको बाल्ने भन्दा पनि एक ठाँउमा मात्र बालेर लुतो फाल्नु राम्रो हुने जमाना परिवर्तन सँगै परम्परालाइ बचाइ राखि केहि हत सम्म न्यूनिकारण गरेमा बातावरणिय असरको कमी हुने पनि ढकालले बताउनु भयो । 


तल्लो डोल्पाका सबै गाँउहरुमा प्रत्यक घरका छतमा दियालोको राँको बालेर ल्ुतो फाल्ने गरिन्छ । त्यहि छतमा बिचमा ठुलो राँको बालिन्छ र छेउमा कुखरा र बोकाहरुको बलि दिने प्रचलन पनि रहेको छ ।  यसरि बलि दिदा घरपरिवारलाइ पुण्य हुने र घरपरिवारका ग्रह्दशा नष्ट भइ सकारात्मक र राम्रा कामको शुभारम्भ हुने परम्पारगत मान्यता रहेको छ । 

आइतबार डोल्पाको सदरमुकाम दुनैमा पनि भब्य रुपमा छतमा राँको बालेर साउने मनाउदै लुतो फालेका छन । बर्ष भरिका द्ुख कष्टहरु नष्ट गर्ने दुष्मनलाइ परास्त गरि सुखका दिनको शुभारम्भ गर्ने पर्वका रुपमा लिने गरिएको गाँउका बुढापाकाहरुले बताउछन । श्रावणको १ गते साउने सक्रान्तीलाइ कर्कट सक्रान्तीको रुपमा पनि मनाउने गरिनछ । 


सूर्य मिथुन राशिबाट कर्कट राशिमा प्रबेश गर्ने भएकाले श्रावणको १ गतेलाइ साउने सक्रान्तीको रुपमा मनाइन्छ । माघ १ गते मक्रसक्रान्तिका देखि देखि सूर्यले उत्तरतर्फको यात्रा गर्ने र सूर्यले आजैका दिन देखि दक्षिणको यात्रा गर्ने भएकोले यस सक्रान्तीलाइ दक्षिणायन कर्कट सक्रान्ती पनि भन्ने धार्मिक मान्यता रहेको छ । 


प्रतिक्रिया दिनुहोस्

मुख्य समाचार
सेवा पूर्णरुपमा सञ्चालन हुन अझै २ साता लाग्छ : राहदानी विभाग प्रधानमन्त्री ओलीले चीन भ्रमणमा ऋणसम्बन्धी कुनै सम्झौता नगर्ने निगमका पाइलटहरू सल्लाह गरेरै ‘ड्युटी’ नआएपछि… बुवाको हत्या गरेर छोरा फरार प्रधानमन्त्रीको चीन भ्रमण : माधव नेपालले ओलीलाई दिए यस्तो सुझाव स्थानीय तहमा युवाहरु सक्रिय भए दलहरुलाई टाउको दुख्छ: युवराज खड्का युवा अभियन्ता सभामुख घिमिरे र कम्बोडियाका प्रधानमन्त्रीबीच भेटवार्ता पत्र नबुझेपछि महानगरले हुलाक र इमेलमार्फत एमालेलाई पठायो १ लाख जरिवानाको चिट्ठी धरहरा परिसरमा एनपिएलको ट्रफी अनावरण (फाेटाेफिचर) उदयपुरमा घरभित्रै घुसेर कारले ठक्कर दिँदा ४५ वर्षीया कमलाको घटनास्थमै मृत्यु ओलीले गरे एनपीएलको ट्रफी सार्वजनिक, खेलाडीहरुको गरे तारिफ आज एकैदिन १५ हजार ९०० रुपैयाँले घट्यो सुनको भाउ, कसरी भयो यतिधेरै गिरावट ? वायु प्रदूषण बढेको पाइएपछि प्लास्टिकजन्य फोहर नजलाउन वातावरण विभागले गरे आग्रह प्रिमियर लिगमा साउथ ह्याम्पटनलाई हराउदै लिभरपुलको जित चीन भ्रमणबारे परामर्श लिन प्रधानमन्त्री ओलीले बोलाए बैठक सोमबारको विदेशी मुद्राको विनिमय दर कति ? उपनिर्वाचन हुने स्थानीय तहमा सार्वजनिक बिदा दिन आयोगको निर्देशन प्रधानमन्त्री ओलीद्वारा आज एनपिएलको ट्रफी सार्वजनिक मौसम : देशको केही भूभागमा वर्षाको सम्भावना दुर्गा प्रसाईँलाई थप ५ दिन हिरासतमा राख्नअदालतले दियो अनुमति