चिसाङ शेर्पा | कात्तिक १९, खोटाङ | जिल्ला प्रशासन कार्यालय दिक्तेलवाट वितरण हुने नागरिकता सेवा अत्यन्तै सुस्त हुंदा सेवाग्राहीहरु रुष्ट वन्ने गरेका छन् । नेपाली नागरिकता पाउन यथेष्ठ कागजी प्रक्रिया पुगेका व्यक्तिले समेत प्रशासनवाट नागरिकता पाउन एक दिन विताउँनुपर्ने वाध्यता रहेको छ । जसका कारण विकट गाउका स्थानीयहरु प्रत्यक्ष मर्कामा पर्ने गरेका छन् । उनीहरुको नागरिकता बनाउन दिन वित्ने गरेको छ ।
कार्यालय खुल्ने वितिक्कै रित पुर्याई नागरिकता फाँटमा नागरिकता पाउ भनि वडासचिव र वडाध्यक्षले तयार पारेका कागज पेश गर्दासमेत घण्टौ कुर्नुपर्ने समस्याले उनीहरु आजित भएका हुन् । जिल्ला प्रशासन कार्यालयको नागरिकता फाँटमा पर्याप्त कर्मचारी भने रहेको छ ।
नागरिकता वितरणमा प्रशासनको ढिलाई मात्रै नभई लापारवाही समेत हुने गरेको छ । रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिका १५ वुईपाका सोनु श्रेष्ठको नाम नै गलत टाईपिङ हुंदा उहाँले नागरिकता भए वापत राज्यवाट पाउनुपर्ने सुविधावाट वञ्चित हुनुपरेको छ । उनले भने “प्रशासनमा नागरिकता लिन दिन नै गाल्नुपर्छ । कुर्दाकुर्दा वल्ल नागरिकता पाए काठमाण्डौ पुगेर हेर्दा स्पेलिङ नै गलत रहेछ । बेकम्मा भयो नागरिकता ।”
काठमाण्डौवाट श्रीमतीका लागि नागरिकता वनाउँन आएका ऐसेलुखर्क ३ का हेम प्रताप गुरुङको श्रीमती झर्ना गुरुङको नागरिकता ५ घण्टामा बन्यो । तर, १० वजे छोराका लागि नागरिकता पाउ भनि पेश गरेकोे कागज मिलेन भन्दै कर्मचारीले ३ वजे फर्काइदियो । जसोतसो कार्यालय बन्द हुनुभन्दा अगाडी नागरिकता बन्यो ।
वडा सचिव तथा अध्यक्षले रित पुर्याएको कागज हुंदैन भनेर फर्काउँदा उनीहरु अनावश्यक दुख झेल्न बाध्य भए । कि सचिव अथवा वडाध्यक्षले नै जान्दैन काम गर्न बद्लामा हामी मुछिन्छौ गुरुङले भने, “ऐन कानुन भन्ने चिज साना ठूलामा विभेद हुन्छ ? नेतासंग आएकाहरुका भने रोलक्रम मिचेरै भए पनि वन्दो रहेछ त । हामीभन्दा ढिला आउँछन अगाडी जान्छन् ।”
यि त प्रतिनिधिहरु पात्र मात्रै हुन् । जिल्ला प्रशासन कार्यलय परिसरमा यस्ता समस्या ग्रसित सेवाग्राहीहरु प्रशस्त भेटिने गरेका अनेरास्ववियु जिल्ला कमिटी अध्यक्ष ओम प्रकाश घिमिरेले वताए । “यस्तो प्रणालीको अन्त्य गर्न जरुरी छ । नेपाली नागरिकले नागरिकता पाउनु नै दिन विताउनु यो कहाँको प्रणाली हो ।” उनले थपे, कानुनमा सवै समान हुनुपर्छ ।
“नेपाली नागरिकता पाउन आवाश्यक कागजी रित पुगेका व्यक्तिले १ घण्टाभित्र नागरिकता पाउछन् । प्राविधिक कारण वाहेक कर्मचारी कसैले ढिला गरे, अनावश्यक दुख दिए सहायक प्रजिअ र मलाई भन्न सक्नु हुन्छ ।” प्रमुख जिल्ला अधिकारी एकदेव अधिकारीले भने, कुन कर्मचारीले ढिलासुस्ती गर्छन तुरुन्त कारवाही हुन्छ ।
चाडपर्वको मुखमा दिनमा २ सयदेखी ३ सयसम्म नागरिकता वितरण हुन्छ । अन्य समयमा दिनमा सरदर २५/३० वटा नागरिकता वितरण हुंदा नै ढिलासुस्तीको चरम मार जनातले खेप्नु परीरहेको छ । नगारिकता वितरण सुस्ततामाथी जानकारी गराउन कतीपय सेवाग्राहीलाई प्रमुख तथा सहायक प्रजिअको कार्यकक्ष नै थाहा नहुने र सुरक्षा कारण प्रहरीले जानसम्म नदिएको गुनासो छ ।
यद्यपी, खोटाङमा दिक्तेलका अलवा ईलाका प्रशासन कार्यालय खोटाङवजार र ऐसेलुखर्कवाट नागरिकता विरतण भईरहेको छ । त्यहाँ दुवै ठाउँमा कम्प्युटर अपरेटर नभए पनि भएका कर्मचारी व्यवस्थापन गरी नागरिकता वितरण भईरहेको सिडियोको भनाई छ । ईलाका प्रशासन कार्यालय खोटाङ वजारमा नासु एक जनाको पद रिक्त रहेको छ ।
तश्विरमा: जिल्ला प्रशासन कार्यालयको नागरिकता फाँटमा नागरिकता लिन वसेका सेवाग्राही हाई काट्दै । तस्विर:: चिसाङ शेर्पा/साझा सवाल