खोज

अनिल अधिकारी |

सन् २०१२ मा म एउटा साप्ताहिक पत्रिकामा आवद्द भएर काम गर्थें ।

एकदिन गोंगबुको एकजना चिनजानको साथीको फोन आयो – 'हेल्लो, सर तपाइँ अहिले पनि पत्रिकामा काम गर्नुहुन्छ, हैन ? एउटा पैसा आउने काम छ, जसरी पनि भेट्नु पर्यो ।' 

मैले भनें- 'सर के काम हो, फोनमै भन्न मिल्दैन ?'

उनले भने – 'यतै आउनुस् न बसेर कुरा गरौँला ।'

त्यति भन्दै उनले फोन राखे । म बेलुका त्यहाँ पुगें । म त्यहाँ पुग्नु अगावै एकजना मलाई भेट्न त्यहाँ आइसकेका थिए । परिचय माग्दै जाँदा ति नयाँ व्यक्ति अमेरिकाबाट बिदामा नेपाल आएका रहेछन् । 

मलाई भेट्न आएका साथीले कामको कुरातिर ध्यान खिच्दै भने -'सर तपाइले काम गर्ने पत्रिकामा एउटा समाचार बनाएर हालिदिनु पर्यो ।' 

मैले भनें- 'कस्तो समाचार ?' 

उनले ति अमेरिकाबाट आएका नयाँ व्यक्तिलाई इंगित गर्दै मसँग कुरा खोले – 'सर, उहाँको नाम राखेर २०६०/६१ तिरको कुनै एउटा मिति राखेर पत्रिका निकाल्दिनु पर्यो । कति पैसा लाग्ने हो ? भन्नुस् उहाँले तिर्न तयार हुनुहुन्छ ।' 

मैले अचम्मित हुँदै सोधें 'मैले त्यतिखेरको समाचार राखेर निकालेको पत्रिका उहाँलाई के काम ?' 

ति साथीले कुरा खोले – 'सर, त्यतिखेर माओवादी युद्धको समय थियो । अमेरिकामा त्यहि कारण देखाएर ग्रीनकार्ड अप्लाई गर्न सकिन्छ । त्यसको लागि कुनै पत्रिकामा उहाँ माओवादी पिडित (द्वन्द पिडित) उल्लेख गरेर समाचार प्रकाशन भएको समाचार (प्रमाण) देखाउनुपर्ने हुन्छ । त्यसैले त्यतिबेलाको पत्रिका निकाल्नुपर्यो ।'

मैले सोधें – 'अनि उहाँ माओवादी पिडित हो र ?' 

मेरो प्रश्नको उत्तर पुरा गर्दै ति साथीले भने -'होइन, कागजी कुरा मिलाउन मात्र हो, सर । पत्रिका निकालेर अन्य डकुमेन्टसँगै पेस गर्दा ग्रीन कार्ड पाइन्छ, त्यसैले हो ।' उनले मलाई थप स्पष्ट पार्दै भने 'तपाइँको पत्रिकालाई कुनै समस्या हुँदैन, कयौंले यसरीनै फर्जी पत्रिका र समाचार बनाएर त्यहाँ अप्लाई गर्ने गरेका छन् । फोटो हाल्नु पर्दैन 'माओवादीको आतंक र ज्यादती सहन नसकेर गाउँमा बस्न नसकी भागेको' भन्ने कुरालाई जोड दिएर समाचार लेख्दिनुस अनि एउटा मात्र पत्रिका निकाल्दिनुस, पत्रिका निकालेको सबै चार्ज र तपाइँहरुले काम गरे बापतको पैसा पाउनुहुन्छ ।' 

मैले यति भन्दासम्म कुरा बुझीसकेको थिएँ । माओवादी आतंकको नाममा भए-नभएका घटनामा यसरीनै पत्रिकामा नक्कली समाचार बनाएर समाचार प्रकाशन गर्ने र ग्रिन कार्ड अप्लाई गर्ने गरिएको रहेछ । 

सायद मैले त्यतिखेर उनको पैसाको लोभमा उनको आग्रह बमोजिमको समाचार प्रकाशन गर्न सक्थें तर हाम्रो पत्रिका १ बर्ष अघि मात्र दर्ता गरिएको हुनाले त्यति पुरानो मिति राखेर समाचार प्रकाशन गर्न नमिल्ने स्पष्टिकरण दिएर टारें । निकै नजिकको साथि मार्फत आएको कुरा हुनाले त्यतिखेरको कुरामा खासै चासो पनि भएन । 

यो केहि बर्ष अघिको घटना थियो । मैले पछी यस बिषयमा ति साथिलाई सोधें । अर्कै एउटा पत्रिकाले उनले भने अनुसारको समाचार बनाएर पत्रिका निकालिदिएछ र त्यसबापत २५ हजारमा काम पनि भएछ । पछी उसले अमेरिकामा स्थाई बसोबासको अनुमति पायो/पाएन थाहा भएन, मैले चासो पनि राखिन । 

फेरी पनि अर्को घटना यस्तै प्रस्तावमा केहिदिन अघिमात्र फोनमार्फत आयो । फोनमा एक जना मलाई चिनेका व्यक्ति मार्फत उस्तै प्रस्ताव थियो – 'पत्रिकामा माओवादी पिडित भएको भन्दै समाचार बनाउनुपर्ने अनि द्वन्दकालिन समयकै मिति राखेर पत्रिका निकालिदिनुपर्ने ।' 

पछिल्लो समय मलाई त्यस प्रस्ताव अस्विकार गर्न निकै सहज भयो, किनकी म पछिल्लो समय कुनै पत्रिकामा आवद्ध छैन । त्यसै अनुरुप मैले भनिदिएँ – 'पहिलो कुरा म यस्तो काम गर्दिन, दोश्रो कुरा म अहिले कुनै पनि पत्रिकामा आवद्ध छैन, म अनलाइन मिडिया चलाउँछु ।' मैले अस्विकार गरेपछि ति व्यक्तिले मेरो साथीहरु कसैले गर्ने भए चिनाईदिन भन्दै आग्रह गरे, तर मैले थाहा छैन भनेर टारिदिएँ । 

माथिका दुई घटनाले पनि के प्रमाणित गर्छ भने द्वन्दको नाममा पनि अमेरिकाले नेपालीलाई स्थाई बसोबासको अनुमति दिने गरेको छ । अमेरिकामा यसरी फर्जी समाचार र पत्रिकाको माध्यमबाट पनि ग्रीनकार्ड पाउनेहरु धेरै छन् । नेपालीका लागि अमेरिका बस्न पाउनु फाइदाको कुरा हो तर यसरी कुनै पार्टी र देशको अवस्थाबारे भएनभएका प्रतिवेदन, झुटा कुरा र फर्जी कागजात बनाएर आफ्नो स्वार्थ पूर्ति गर्नेहरुको कारण नेपालीहरुप्रति नराम्रो संदेश जानसक्ने देखिन्छ । 

जतिबेला नेपालमा माओवादीले चलाएको सशस्त्र राजनीतिक संघर्ष उत्कर्षमा पुगेको थियो, त्यतिखेर अमेरिका जानेमध्य धेरैले माओवादीकै कारण अमेरिका आउन बाध्य भएको, नेपाल फर्के मारिदिने धम्कि दिएको र माओवादीले आफ्नो घरबार समेत कब्जा गरेको झुटा प्रमाणहरु पेस गर्ने गरेको पाईएको छ । युद्ध समाप्तीको दशौँ बर्ष बितिसक्दा पनि अमेरिकामा माओवादी पिडित भन्दै कागजात पेस गर्ने र देशमा बिभिन्न कारण बस्ने वातावरण नभएर अमेरिका आउनुपर्ने बाध्यता भएको भन्दै कारणहरु पेस गरिने गरेका छन् । त्यसो त मानव तस्करहरुले समेत नेपालीहरुलाई अमेरिका पुर्याउने सजिलो माध्यम यी र यस्तै कारणलाई बनाउने गरेका छन् । अझै पनि केहि पत्रिका तथा प्रेस मार्फत फर्जी पत्रिका बनाई अमेरिकामा स्थाई बसोबासको लागि आवेदन गर्ने गरिएको पाईएको छ । 

नेपालमा माओवादीले मेरो घर लुटे, बस्न/खान दिएनन, सम्पती जलाईदिए, परिवार मारे भनेर अमेरिकन अध्यागमनलाई ढाँटेर ग्रीनकार्ड लिनेहरु आजपनि छन् । आफ्नै देशको यसरी बेइज्जत हुँदा नेपाल सरकारले समेत अमेरिका स्थित सम्बन्धित निकायमा यस बिषयको स्पष्टिकरण दिएको छैन । अमेरिकामा आतंककारीको सुचिमा रहेको माओवादीले अहिलेसम्म आफ्नो दाग हटाउन नसक्नुको कारण पनि त्यहाँ पेस हुने फर्जी कागजात नै हुन् भन्दा अत्युक्ति नहोला ।