२२ कार्तिक २०८१, बिहीबार

कोशी प्रदेश

मधेस प्रदेश

बागमती प्रदेश

गण्डकी प्रदेश

लुम्बिनी प्रदेश

कर्णाली प्रदेश

सुदूरपश्चिम प्रदेश

महत्वपूर्ण स्थानहरु

धादिङबासीको ख्यातिप्राप्त मण्डलीमाई (भिडियो सहित)

३ श्रावण २०८०, बुधबार १३:१३

अनिल अधिकारी । धादिङ जिल्ला भौगोलिक, धार्मिक, सांस्कृतिक र जातीय विविधताले धनी जिल्ला हो । यहाँ कयौं धार्मिक आस्थाका धरोहरहरु प्रचारको कमीको कारण छायाँमा परेका छन् । यस्तैमा नाम लिनु पर्दा जिल्लामै कयौं धार्मिक आस्थावानहरुको मनमुटुमा छिन् मण्डली माई । 

धादिङ र धादिङसँग सिमाना जोडिएका गोरखाका बासिन्दाहरुले भाकल गर्ने क्रममा मण्डली माईको भाकल गर्ने चलन छ । केहि कुरा मनले चिताएको छ भने वा कुनै संकट/समस्यामा भएको अवस्था छ भने 'हे मण्डली माई' भन्दै मण्डली भाक्ने चलन छ ।  

हिन्दु धर्ममा यहिनै सकारात्मक कानुन हो । यसरीनै आस्थालाई जोडेर धर्मकै परिधिमा समाजका मान्छेहरु अनुसाशनमा छन् । त्यसैले भनिन्छ 'धर्म हराएको अवस्थामा मात्र प्रमाण चाहिन्छ । यहाँ मण्डली माईलाई यसै विषयमा जोडेर भन्नु पर्दा अहिलेसम्म पनि गाउँघरमा यस्तो छ कुनै गल्ति गरेको, चोरेको वा कुनै कुराको सत्यताबारे कसैले संका गर्यो भने पनि 'मण्डली माइले सक्ला' भनेर आफ्नो अनुसासनको प्रष्टीकरण दिइन्छ । सम्भवत: धर्मको पथमा हिड्ने कयौं मानिसहरुले अझै सम्म पनि मन्दिरको नाम लिएर झुटो बोल्दैनन् पनि । योनै हाम्रो धर्मको सबैभन्दा सबल र सकारात्मक पक्ष हो ।

हामी आज कुरा गर्दै थियौं मण्डली माईको । मण्डली भाकेपछि केहि अवधिमा भाकल अनुसारको पाठी सहित पुरुषहरु मात्र मण्डलीको भाकल पुरा गर्न आउँछन् । त्यस क्रममा सबै पुरुषहरुले मण्डलीको परिसरकै आसपासका क्षेत्रमा बनभोज खाएजसरी बलि चढाएको प्रसाद बनाई ग्रहण गर्ने गर्छन् । जति प्रसाद बनेको छ घर फिर्ता लिएर जान नमिल्ने प्रथा चलनमा छ ।  


मण्डली माई एक देवी हुन् । उनलाई पाठी बलि दिने चलन छ । त्यसो त मण्डलीमा बलि चढ्ने पाठीको सम्बन्धमा धार्मिक मान्यता अनुसार केहि नियमहरु लागु हुन्छन् । बलि दिने पाठिको उमेरदेखि सारीरिक अवस्थाको समेत ख्याल गरिन्छ । जन्मिएपछि २२ दिन भन्दा बढी उमेरकी पाठी, त्यो पनि कहिककतै घाउचोट तथा खुट्टा नभाचिएको अवस्था छ भने मात्र बलिको लागि उपयुक्त मानिन्छ । 

मण्डली धादिङको ज्वालामुखी गाउँपालिका वडा नम्वर ४ मा अवस्थित छ । मण्डलीमा भाकल गरेपछि मनोकामना पुरा हुने विस्वासका साथ बर्षौंदेखि यहाँ हरेक मंगलबारका दिन भाकल चढ्दै आएको छ । यहाँ बिशेष गरि ज्वालामुखी गाउँपालिका भित्रकै भक्तालुहरुको बढी उपस्थिति रहने गरेको छ । तर नेपालको धार्मिक स्थलहरुलाई केलाउँदा यो धार्मिक स्थल प्रसिद्ध धार्मिक तथा सांस्कृतिक स्थलहरूमै पर्दछ । यहाँ पुग्न धादिङबेसीबाट लगभग तीन घन्टा पैदल हिड्नुपर्छ । पछिल्लो समय सडक बाटो पुगेपछि ४५ मिनेटमै पुग्न सकिन्छ । 

यहाँ मंगलबारका दिन बाख्राका पाठी लिएर भाकल पुरा गर्न भक्तालुहरुको ठेलमठेल हुने गरेको छ । साविकको ढोला गाविसमा पर्ने मण्डलीमाईको उत्पत्तिको किंवदन्ती विचित्र छ । परापुर्व कालमा त्यतिबेला एकजना मगरजातिका मानिस घर बनाउनका लागि सालको थाम काट्ने उद्देश्यले बन्चरो लिएर वनमा आए । सालको रूख काट्न लाग्दा बन्चरोको धार गयो । सालको रूखमा डोब पनि लागेन । यस्तो देखेर ती मगर आश्चर्य मान्दै घरमा फर्किए । भोलिपल्ट धार झरेको बन्चरो आरनमा गई अर्जापेर ल्याए र फेरि सालको थाम काट्न त्यही अघिल्लो दिन काट्न लागेको सालको रूख ढाल्न भनी गए । पहिलोपटक बन्चरोले सालको रुखमा प्रहार गर्दा उक्त रूखबाट रातो रगत बग्न थालेछ । त्यो देखेर ती मगर आश्चर्यचकित हुँदै रूख काट्नै छोडेर घर फर्किए ।

सोहि दिन बेलुका खाना खाएर सुतेपछि राति सपनामा कसैले भनेछ ‘म मण्डली माई हु्ँ । म यही सालको रूखमा बसेकी छु । यो सालको रूखलाई काट्न प्रयास नगर्नू । गाउँ, सहर, राष्ट्र र त्यहाँका निवासी सबैलाई सङ्कट आइपरेको बेलामा मैले संरक्षण गर्नेछु । मेरा पूजाविधि निम्न प्रकारको छ । जस्तैः पूजा गर्नका लागि १२ वर्षभित्रको कुमार केटो हुनुपर्छ । बाख्राका पाठीहरू मेरा निम्ति भोग लगाउनुपर्छ । लावा, चन्दन, अक्षता, फूल, नैवेद्य, फलफूल आदिद्वारा मेरो पूजाआजा गर्नुपर्छ । महिलालाई यहाँ आउन र मेरो प्रसाद खान नदिनु । पूजा गरेपछि प्रसाद घरमा लैजान नदिनु । भोग दिएको पाठी त्यतै कुनै ठाउँमा भोज गर्नु । मेरो पूजा हरेक वर्षको चण्डीपूणिर्माको दिन निमपूजा गर्नु ।’ त्यहि बेलादेखिनै मण्डलीमा भाकल पुजा गर्न थालिएको बताइन्छ । 

मण्डली भाकल गरेको कुरा पुग्दै आएको विश्वास सहित यहाँ आई भाकल चढाउनेहरु र यो मन्दिरप्रतिको आस्था अझै पनि उतिकै जीवित छ । पछिल्लो समय बसाईसराई गरि बिभिन्न जिल्ला पुगेकाहरुले समेत मण्डलीको भाकल पुरा गर्न आउने गरेका छन् । साथै विदेश रहेकाहरुले समेत आफ्नो भाकल बिदामा आएको बेला चढाउने गरेका छन् । मण्डलीसँग सम्बन्धित अरु पनि केहि किम्बदन्ती छन् जसले मण्डलीको प्रसाद ग्रहण र पुजा गर्दाको अनुसासनलाई दिशानिर्देश गरेको छ । 

मण्डलीमाईको शक्ति र सत्यतामा शंका नगर्न भाकल गर्नेहरु भन्छन् । केहि बर्ष अघिसम्म यहाँ कथित दलितहरुलाई प्रवेश दिईएको थिएन । एक पटक यो विषयले अदालतनै प्रवेश पाएको थियो । अदालतबाट आएको आदेश अनुसार यहाँ प्रवेशको लागि कसैलाई नरोक्न भनियो । जसको प्रभावले अहिले यहाँ त्यस्तो भेदभाव हुन छाडेको छ । जसको कारण अहिले यहाँ जातिका नाममा कसैलाई रोकतोक छैन । धार्मिक आस्था हुने जोसुकै यहाँ आउन सक्छन् । आफ्नो भाकल पुरा गर्न सक्छन् । यहाँ साउन महिनाभर र सोर्हश्राद्ध चल्दा भने पुजाआजा चल्दैन । पुजा लाग्ने दिन यहाँ दुई हजार भन्दा बढी मानिसहरुको उपस्थिति रहने गरेको छ । 

पछिल्लो समय यहाँ आउने भक्तालुहरुको सुविधाको लागि नियमित बार्षिक बजेटहरु तर्जुमा गरिने समेत गरिएको छ । मण्डली माईको अझै धेरै प्रचार अभावको कारण यसको धार्मिक आस्था ओझेलमा परेको बताइएको छ । 


प्रतिक्रिया दिनुहोस्

मुख्य समाचार
सबै विदेशी श्रमिकलाई सञ्चय कोष सुविधा दिने मलेसियाको घोषणा शान्ति प्राप्त गर्नका लागि योगलाई आत्म साथ गरौं: मेयर गजेन्द्र महर्जन छठ पूजामा छालाको जुत्ता लगाएरै सूर्यलाई अर्घ दिएपछि राष्ट्रपतिको आलाेचना करेन्ट लागेर नेपाली सेनाको मृत्यु ‘ह्रस्व दीर्घ’ रिलिजमा ब्रह्मानन्दम नेपाल आउने! उपनिर्वाचनका लागि रास्वपाले खटायो सातै प्रदेशमा नेता फेसबुक प्रेम: पेटमा गर्भ रहेको थाहा पाएपछि ब्लक गरेर प्रेमी भागेपछि.. सलमानपछि शाहरुखलाई पनि ज्यान मार्ने धम्की, पुलिस स्टेसनमा उजुरी दर्ता हात भाँचिएर अस्पतालमा ल्याइएकी बालिकाको मृत्यु, ३ चिकित्सक प्रहरी नियन्त्रणमा चलचित्रपूर्ण बहादुरको सारंगीले अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पनि तहल्का पिट्दै, अधिकांश शोहरु हाउसफूल क्यानडा-अमेरिका सिरिजमा ठूलो मौका गुमायौं : रोहित पौडेल जापान जान नक्कली कागजात बनाउन मन्त्री अधिकारीकै मिलेमतो, गयो मन्त्री पद सीआइबीले थाल्यो एसपी र इन्स्पेक्टर मुछिएको ‘हनी ट्रयाप’ प्रकरणको अनुसन्धान फेसबुकमा दीपकराज गिरी र निश्चल बस्नेत जुवारि पहिलो पटक स्थानीय तहको निर्वाचनमा भाग लिँदै रास्वपा आज (बिहीबार) एकैदिन तोलामा चार हजार रूपैयाँ घट्यो सुनको मूल्य, किन घट्यो? छठ पर्वले सामाजिक विभेद र विसङ्गतिलाई अन्त्य गर्न सहयोग पुगोस्: राष्ट्रपति च्याम्पियन्स लिगमा आर्सनल इन्टरमिलानसँग १–० गोलले पराजित चाडपर्व सामाजिक सम्बन्ध र सांस्कृतिक सौहार्दताका धरोहर हुन् ः देउवा आजको विदेशी मुद्राको विनिमय दर कति ? हेर्नुहोस